فەوزی ڕەمزی : وەڵامێك بۆ کەسانێکی دەم پڕهەڵات و بەدگۆ .
بەڵێ ، یەزدانێک هەیە کە ئەو شارەی پێدەڵێن سلێمانی ، دەپارێزێت .
تۆ بڵێیت … سیمورگی گەردوون جارێکی دیکە کڕکەوێت و هەڵبهێنی شارێکی وەك تۆ ، ئەی سلێمانی .
سا تووبی خوا پێم بێژن ، ئەمە سلێمانی چێتی ـ یە یاخود مێژووی شار ناسینێکە !
له پێناو فراوانکردنی قه‌ڵه‌مڕه‌وی حوکمداری کوردانه‌ی خۆییدا ، میری به‌به ( بابان ) پێدەشت و ناوچه‌ی “مه‌ڵکه‌ندی ” ی هەڵبژارد تا بیکاته بنکه‌ی قەڵەمڕەو و فه‌رما‌نڕه‌واییان و دوایی ئه‌و شاره ساوایه ناونرا ” سلێمانی “، بەڵێ سلێمانی و سلێمانی .
هه‌ر له‌یه‌که‌م وه‌شاندن و پێداکێشانی پاچه نووك تیژ و پیکه پۆڵاینییه‌کانی ئه‌و وه‌ستا باشییە ناودار و دەستڕەنگینانەی که میری به‌بە فه‌رمانی پێکردبوون تا بناغه‌ی شارێك داڕێژێت .
ئه‌و بروسکه و شریخە و چه‌خماخه و بوومەلەزەیەی که لە ئەنجامی پێکدادان و به‌رکه‌وتنی پیکە پۆڵایین و پته‌وەکانەوە ، بە تاشەبه‌رده سه‌وزباو و شینباو و تۆکمه و سه‌خت و توندوتۆڵه گرده‌کانی شێرگوژ و کانیبه‌ردینه و مه‌ڵکه‌ندی ـدا هاته ئارا ، نەك هه‌ر ئه‌و پێده‌شته ، بگره ناوچه‌که و ئه‌وجا دەوروبەر و جیهانی / یشی ڕۆشن کرده‌وه و هێنایە لەرزە .
موژده و مزگێنی له دایکبوونی ساوایه‌کی دا ، به‌ڵام چ ساوایه‌ك ؟
ساوایەك ، هەر لە سەرەتای بونیادەوە ، هەڵگری ناو و شۆرەت ، بڵند و خاوەن پایە .
هەژێنەر و خوڵقێنەری دەیان و دەیان و سەدان کەڵە شاعیر و نووسەر و دانا .
سەدان و سەدان جۆمەرد و گیانفیدا وجەنگاوەر .
سەدان و سەدان هونەرمەند و ڕۆشنبیر و نووسەر.
بە ناوی ” سلێمانی ” شاری هەڵمەت و قوربانی .
هه‌ر له سه‌ره‌تاوه مزگەوتەکان بوونە جێگەی ئیرشاد و خزمەتکردن ، بوونە مه‌ڵبه‌ندێکی رۆشنگه‌ری و لانکه‌ی چه‌ندین و چه‌ندین شاعیر و مه‌لا و زانای هه‌ڵکه‌وتوو ، بوونە مەنزڵگە ڕێبازی دوو تەریقەتی هەرە بەنێونێوبانگ کە هەر یەکەیان بوونە سەرمەشق و هەزاران هەزار پیروموریدی بە تواناو هەڵکەوتوو ، نەك هەر لە سلێمانی بگرە لە گشت لایەکی دونیا .
ئامێزی بۆ چەندین وەستای کارامە و شارەزا و دەست ڕەنگین و لێهاتوو گرتەوە .
شارێکی نوێ و نوێبەخش ، داهێنەر و سەرکەش . شۆڕشگێڕ و خۆڕاگر و سەربەرز و به‌رخۆده‌ر .
دوژمن تۆقێن و خاوەن هەڵوێست و مێژوو دروستکه‌ر . به‌و ته‌مه‌نه کۆرته‌ی ، توانیی مێژوویه‌کی پرشنگدار و پڕ شانازی بۆ خۆی بێنێته ئاراوه که ده‌توانم بڵێم که‌م وێنه‌یه له چاو شارانی دیکەدا .
دوژمنان چاویان پێی هه‌ڵنه‌ده‌هات و به‌رده‌وام کۆسپ و گرفتیان ده‌هێنایه به‌رده‌م .
هێرشی به‌رده‌وامیان بۆ تێکدان و له‌ناوبردن و سه‌رکوتکردنی ڕۆڵه‌کانی ده‌دا .
سلێمانی شارێکی زیندوو به‌هه‌موو مانایه‌ك ، بەو ته‌مه‌نە که‌مه‌وه ، لیپاو لیپه له‌ڕووداو .
باشترین گەواه ، گردی سەیوانەکەیەتی ، گردێك کە هەر لەسەرتای ناونانییەوە ، ئامێزی بۆ کەڵەمێر و جەنگاوەران کردەوە .
ئاواتی خەڵکی و وەسییتیان ئەوەبوو بهێنرێنەوە بۆ سلێمانی و لە گردی سەیوان لە تەك قارەمان و شکۆمەنداندا بنێژرێن و بچنە ئامێزی سەیوانەوە و دارئەرخەوانەکان سێبەری سەریان بن .
هه‌موو کوچه‌و کۆڵانێکی ، چیرۆك گەلێکی بەرخۆدان و فرە داستانێکی پڕ لە ئازایەتیمان بۆ ده‌گێڕێته‌وه . ڕووداوه‌کان هێنده سه‌رنجڕاکێشن ، نه‌وه پەی نه‌وه به‌ئامانه‌ته‌وه ده‌یگێڕنه‌وه .
سلێمانی ئه‌و شاره‌یه ، که ڕژێمه یه‌ك له‌دوای یه‌که‌کانی ئێراق و داگیرکه‌رانی ئیگلیز ، سلێمانیان به‌گرفت و سەرسەخت زانیوه .
بۆیه هه‌میشه له‌هه‌وڵی سه‌رکوتکردنی ڕۆڵەکانی ئەم شارە نەسرەوته‌دابوون .
بەڵێ ، شــــــــــــــاره‌كـــــــه‌م ســــلێمــــــانــی .
ئاخۆ بڵێیت به درێژایی ئه‌و ته‌مه‌نه کورته‌ی که تا ئێستا به‌ڕێتکردوه .
ئاخۆ بڵێیت ئه‌و هه‌موو پیرانی ته‌ریقه‌ت و پیاوچاکان و که‌ڵه‌مێران و هه‌ڵکه‌وتووان و سێکوچکه‌ی شاعیران و گیانفیداکارانی زاده‌ی خاکه پیرۆزه‌که‌ت ببنه فریادڕه‌س بۆت ؟
ئاخۆ بڵێیت کفنی سووری ئه‌و هه‌موو شه‌هیدانه‌ی گردی سه‌یوانه‌که‌ت ، کە ناوازه‌یه و له هیچ شوێنێکی دونیادا نییه که ئاوا گردێك به ته‌واوی ڕۆڵه شه‌هید و گیانفیداکاره‌کانی بێت و له پێناو مافی گه‌له‌که‌یاندا گیانیان به‌خت کردبێت کە گوڵەئەرخەوانەکانی سەر مەزاریان شەرمەزارە لە خۆنواندن و پەخشکردنی خۆێیدا بەرامبەریان ، به هاناته‌وه بێن؟
ئاخۆ بڵێیت لاپه‌ڕه زێڕینه‌کانی مێژووه پاك و بێگه‌رده‌که‌ت که هه‌ر له پێناو کوردستانێکی یه‌کگرتوو ، ئازاد و سەربەخۆ ، ببنه فه‌ریاده‌ڕه‌سێك بۆت ؟
ئاخۆ تۆ بڵێیت خۆڕاگرێت و خوێنی به‌ناحه‌ق ڕژاوی پیر و لاوانت له‌به‌رده‌م باره‌گای یه‌زدانی مه‌زن و میهرباندا گەواهیت بۆ بدەن و بێن بە فریاته‌وە ؟
ئاخۆ تۆ بڵێیت ئه‌و هه‌موو هه‌ڵوێسته جوامێر و که‌ڵه‌مێرانه‌‌ت له پێناو ئه‌وه‌ی که پڕ دەم له‌تەك مەهاباد و ئامەد و کووبانی و لەباتی هه‌مووان به ده‌نگێکی زوڵال ده‌تچریکان به‌ڕووی گشت دوژمناندا ” به‌ڵی ئێمه کوردین و په‌رۆشی سه‌ربه‌ستین و مافی خۆمانه که ئازاد و سەربەخۆبین ، بەڵێ ئێمه هه‌ین و هەین . فریاتکه‌ون و له‌مه‌دوا مێژووی خۆت و نه‌ته‌وه‌‌که‌ت به دەست و پەنجە و پێنووسی دلێرانت بنووسرێته‌وه !
به‌ڵێ .. له‌م ته‌مه‌نه کورته‌ی خۆتدا به‌سه‌رهاتی دڵتەزێن و خوێناویت هێند زۆرن که دوژمنانی سه‌رسام و ڕق ئه‌ستوور کردوه به‌رامبه‌رت .
چه‌ندین ساڵوه‌خت و ڕۆژگار هات و شه‌وگار ڕۆیی ، تا سەدان تاوان بەرامبەرت ئه‌نجامدرا له‌به‌ر چاوی نووقاو و گوێی که‌ڕی مرؤڤدۆستاندا .
شه‌وه‌ساتێك نه‌بوو چاو و دڵی ڕۆڵه‌کانت بێ خه‌م بێت و شێره‌دایکان به‌رده‌وام شه‌ویان ڕۆژده‌کرده‌وه و چاوه‌ڕێی نه‌هامه‌تییه‌کی سه‌ختتر بوون بۆ ڕۆڵه گیان لەسەردەستەکانیان .
چه‌ندین که‌ڵه‌مێر و جەنگاوەری به‌جه‌رگت ته‌نیا بۆ شه‌وی حو‌جله‌ش نه‌یان ده‌توانی هاوسه‌ره‌کانیان به‌سه‌رکه‌نه‌وه . ناوی کورپەی تازە لەدایکبووی دوای چەندین هەفتە یا مانگ پێدەگەیشت و وەڵامی بۆیان ئەوەبوو ، بەناوی هاوڕێی شەهیدییەوە ، یا ئەو چیایەی داستانێکی تێدا تۆمارکردوە .
با مەلا بانگ بە گوێیدا بدات .
گرتنەئامێز و پێدانی شیری حه‌ڵاڵی دایکانە و لایلایه‌ی به‌ر بێشکانیان ، تەنیا بۆ ئه‌و به‌چکه‌شێرانه ئه‌وه‌بوو کە به ئەمەك بن بۆ ڕێبازەکەی باوانیان و خوێنی بەناحەق ڕژاویان وننەکەن و ئامەدەی ڕۆژی سه‌ربه‌خۆیی و تۆڵەی دەکردن .
هه‌زاران ڕه‌حمه‌ت له تۆ گۆران ، شاعیرە بە وەفاکەی شارەکەم که فه‌رمووته :
ئەگەر خوای گەورە ، بەخشی پێت ھەتیوێ پێی بڵێ رۆڵە
لەمن فرمێسکی ویست باوکت ، لەتۆش داوا ئەکا تۆڵە
ئاوا په‌روه‌رده‌یه‌ك ده‌بووه گڕوتینێك ، بۆیه هه‌ر که فامیان ده‌کرده‌وه ڕێباز و ئاڵاهه‌ڵگری باوانیان ده‌بوون و نیشتمانپه‌روه‌ری و وڵاتپارێزیان ده‌کرده ئامانج و هیوا .
هەر لە سەرودەمانی میری بەبەوە ، دایکان پڕ بەزار ” شیری بەری مەمکه‌کانمان حەڵال کەن
هه‌زاران باره‌که‌ڵڵا و ئافه‌رین ، به‌رخی نێر بۆ سه‌ربڕینە ، ده‌ك دایکان ڕۆڕۆتان بۆ نه‌کات
ئه‌ی نه‌وه‌ی دوژمن شکێن و ڕۆڵه‌ی بە جەرگ و سەنگەرشەکەنی میری بابان و شێری بە هەڵمەتی کوردان، باش ئەوە بزانن ، به‌رگریتان له حه‌یا حورمه‌تی شار دژ به عارەب و ڕۆم و عه‌جه‌م ، و جاشی خۆفڕۆس و کلکی ئەموئەو ، ئه‌رکی دین و دونیاتانه .
ئه‌م هاوار و نه‌عره‌ته و قریشکانانه بوو ، باره‌گای دوژمنانی ده‌ئه‌هێنایه له‌رزه .
چەندینی وەك میمکه گوڵیزار و خاتو سه‌مه‌ن پورە فات و عایشەگوڵ و دادە خاور و …. و…
ده‌ك ڕۆحم به قوربانتان بێت ، ده‌ی به قوربانی ده‌ست و بازووی دوژمن قڕکه‌رتان بم ،
بڕوانن ، بڕوانن ، بڕوانن ….
وا مامه یاره تۆپی دابه‌ستوه و ئاماده‌کاره بۆ به‌رگری له شه‌ره‌فی ئێمه و شاره‌که‌تان ،
وا ئه‌حمه‌د به‌گیش پێشه‌نگه و سۆپاسالارتانه .
ڕۆڵه‌کانمان گیانیان له‌سه‌ر ده‌ستیانه ، شه‌ره‌فمان وا له ئه‌ستۆیانه ….
بەڵێ دوژمنانی شارەکەم چاویان پێت هەڵنایە ، هاکا له ده‌وروبه‌ری شار ته‌قه گه‌رم بوو .
وا دوژمنەکانت ، بەڵێ وا ئەوانەی چاویان پێت هەڵنایە ، به‌ره‌و شار مل ده‌نێن ….
ئێزدی پیرەمەگروون ـی دەروێشی مێرخاس ، ڕۆحی شێخ حەسەنی گڵەزەردە ـی فەلەکناس ،
پیرمه‌سوور و شێخ جافر و شه‌خسه‌فه‌قیره و خالیدی موجەدیدی کوردی و شێخ مارف و کاکە ئەحمەد وکێ و کێ لە ئەسحابان و پیاوچاکان ، له مه‌زاری پیرۆزیانه‌وه به ویرد و سه‌ڵه‌واتیان ڕوو له دەرباری ئێزدانی مەزن دەکەن و دەپاڕێنەوە که پارێزه‌ری سه‌ری ڕۆڵه‌کانیان بێت و به هانایانه‌وه بێت و ئەم بە دڵ ئیماندار و نیشتمانپەروەرانە له‌ده‌ستی خۆفڕۆش و زاڵمان و دڵ پڕ لە قین و بوغز بیانپارێزێت .
کە بۆخۆت لە کتێبە پیرۆزەکانتا پلەی شەهادەتیان پێ دەبەخشیت .
به‌ڵێ خوێنی به‌ناحه‌ق ڕژاوی ڕۆڵه‌کانی شارەکەم ” سلێمانی ” به ده‌ستی داگیرکه‌ران و خۆفڕۆشان و جاش و کاسەلێس و پارەپەرستان و ……. ، گه‌ڕه‌که‌کانی مه‌ڵکه‌نی و پیرمه‌سوور و گۆیژە و کانی ئاسکان و بەرخانەقا ، خەبات و ئازادی و توی مەلیك ، چوارباخ و جوولەکان و گاوران و ….. و……. خه‌ڵتانی خوێن ده‌کرد ، که‌چی دایکان به‌سه‌ری ڕووت و پێی په‌تی و سینه‌کوتان .
ڕۆڵه‌کانیان هانده‌دا بۆ زیاتر به‌رگری و به‌ره‌و پێش چوون و شه‌ره‌فی نیشتمان و شار پاراستن .
ئاخر تووبی خواو ئێوە پێم بێژن لە چ شارێکدا، شەوانە دەرگای ماڵان دانەخرابێت .
بەڵێ ئەو شارە ، شاری ” سلێمانی ” یە ، هەموو باش لە یادمانە ، شەو دەرگا دانەدەخرا نەوەك پێشمەرگەیەك بریندار یا دابڕابێت لە یاوەرانی و بواری گەیشتنی پێیان نەبووبێت و خۆێ پێدا بکات . …. یا دایکان لە دەمی منداڵانی گرتبێتەوە و بیکاتە ناوساجی و کولێرەبەڕۆن و کولێرە ساوەر و …. و…. و شەوانە لە بەردەم دەرگادا ، بیدا بەو دلێرانە تا لە ڕێگەی گەڕاندنەوەیاندا نۆشی کەن .
یا دایکان بەو پەڕی لە خۆبوردەییەوە کۆمەك بۆ پێشمەرگەی دڵێر ماڵ بە ماڵ خڕکەنەوە و پێیان بدەن . بەڵێ ئەوە ئەو شارەیە کە پێی دەڵێن ” سلێمانی ” .
بەڵێ ئەوە ئەو شارەیە ، شاری خەبات و تێکۆشان ، شاری ڕەنگین بە خوێن و ڕاپەڕین .
بەڵێ ئەوە ئەو شارەیە کە هەرگیز فێری ئەستۆکەچی و بەزین و دابەزین نەکراوە .
هەرگیز چاوی قارەمانەکانی لەپای سێدارەی شەرف بە فرمێسکەوە نەبینراوە .
توخوا با ئەوە پێتان بێژم ، ئاوا پاداشی دەدەنەوە !
بۆیه ده‌ڵێم مه‌گه‌ر هه‌ر قه‌ڵه‌مه زێڕینه حه‌قگۆپەرستەکانت بتوانن مێژووه‌که‌ت بنووسنه‌وه ، نه‌ك خۆفرۆش و هەر جارە جاشی ئەم یا ئەو و نمه‌ك به‌حه‌رام و پارەپەرسته‌کان .
کێن لە دڵان و تاریکبیران و سپڵە و پێنەزان …. که چاویان به تۆ هه‌ڵنایه‌ت و هەڵنایەت .
بەڵێ ، وه‌ك سه‌ری ئه‌ژدیهایەکی دووژمن تۆقێن سەیرت دەکەن .
بڕوا ناکەم ئەوەی لەسەر شارەکەم نووسیومە قەترەبە دەریایەکە و چیم نووسیوە جارێ .
دە یاڕەبی ، ئەوەی لە سلێمانی پەنای درابێت و نمەکی ئەم شارەی کردبێت و لێی هەڵگەڕابێتەوە ، وەك مارەکەی شێخ هۆمەر، ڕیسوای مێژووی کەیت .
زۆر لە زاڵمان و دەسڕۆیشتوان و خاوەن پلەوپایە و لەشکر و سوپا ، بە داخی تۆوە ” سلێمانی ” سەریان نایە وە و نە بایان ما نە تۆز و تەنیا لاپەڕە ڕەشەکانی مێژوو نەبێت .
یا ڕەبی ، ئەوەی لە سلێمانی کوردایەتی فێربووبێت و بیکات بە مننەت بە سەریەوە ، تێشووەکەی لێوەرگریتەوە و بیچەقێنیت بە سینگیدا و پیرەباڵی بسووتێنیت ، ئەوەی بە لچی خوار ناوی تۆ دەبات ، سووك و تڕۆی بکەیت و بیکەیتە قاتری خاشاك هەڵگری زەمانە و بەر ڕەشەباکەی شاری خەیت .
دە بڵێن ئااااااااااااامین .
ئاخۆ تۆ بڵێیت ، چه‌رخی چه‌پگه‌رد و ڕۆژگار چ چاره‌نووسێکی بۆ شاره‌که‌م دیاری کردبێت ؟
بێگومان …. بەوپەڕی هیواوە هەموو کوردان دەیڵێن و دەیڵێنەوە .
هەر خۆر و ڕۆژی ڕووناك …. چونکە هەر خۆری ڕۆشن و ڕووناك سەرئەکەوێ نەك تاریکایی .
بە کلیکێک لەسەر سمبولەکانی خوارەوە ، ئەم بابەتە دەگات بە هاوڕێکانت
