دوای 95 ساڵ هەڕەشەكەی وینستۆن چەرچڵ دژی كورد ئاشكرا بوو .
وەرگێڕانی / ستارە عارف .
وینستۆن چەرچیڵ، كە لەپێواژۆی جەنگی جیهانی دوهەمدا سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا بوە ، هەڕەشەی لەخەباتی ڕزگاریخوازی باشوری كوردستان بە رێبەراتی شێخ مەحمودی بەرزنجی كردوە و وتویەتی، دەبێت شێخ مەحمود و شۆڕشی گەلی كورد بە چەكی كیمیایی لەناو ببرێن و كورد هەتا هەتایە لەسەرهەڵدان و ڕاپەرین بترسێنرێن .
بە پێی پەرتوكێكی نوسەری ئەمریكی ” ریچارد تۆیا “، پەرتوكەكەی بە ناونیشانی” ئیمپراتۆیەتی چەرچڵ دونیای ئاوا كرد و دنیایش ئەوی پێگەیاند و ئاوا كرد “، نوسیویەتی چەرچڵ پێیوابوە ، كە مرۆڤە سپیەكان بەسەر رەشەكاندا زاڵن و مافی ئەوەیان هەیە ، كە هەمو شتێك بكەن و هەر شتێكیش بگرنە دەست .
نوسەرە ئەمریكیەكە لەپەرتوكەكەیدا نوسیویشیەتی ، چەرچڵ بە دەستی خۆی رەشپێستەكانی سودانی سوتاندوە و وتەی پڕ لەنەفرەتی بەرامبەر گەلانی تریش بەكارهێناوە .
نوسەرەكە ئاشكرایشیكردوە ، كە چەرچڵ وتویەتی ، دەبێت نەژادی ئاری بەرز بكرێنەوە و هەڵە و تاوانەكانی بەریتانیایشی لەشەڕدا شاردۆتەوە و بەرگری لێكردوە.
لەپەرتوكەكەدا چەرچڵ وەك كەسێك ناسێنراوە ، كە عێراقی بە گوێرەی خۆی دیزاین و بەرنامە كردوە و گەلانی ناو عێراقیشی خستۆتە ناو ئەو سنورەی دروست و دیزاینی كردوە .
دیسانەوە لەسەر خەبات و شۆڕشی ڕزگاریخوازی باشوری كوردستان بە ڕێبەرایەتی شێخی نەمر، ساڵی1920 ئەو كاتەی شێخ مەحمود سەرهەڵدنی گەلی كوردی دژی دەسەڵاتدارانی بەریتانیا هەڵگیرساندوە، چەرچڵ وتویەتی ، دەبێت ئەو عەشیرەتانەی مۆدێرن نین، بە چەكی كیمیایی لەناو ببرێن، بۆ ئەوەی هەتا هەتایە بترسێنرێن و سەرهەڵنەدەنەوە .
هەڵبەتە سەرۆكی ئەو عێراقەی چەرچڵ دیزانی كردوە، دەیان ساڵ دوای وتەكەی چەرچڵ و ساڵی 1988بە چەكی كیمیایی بە خەیاڵی خۆی عەشیرەتە نا مۆدێرنەكانی لەدەڤەری هەڵەبجە كیمیاباران كرد .
ریچادر تۆیا چەرچڵی وەك ئیمپریالیست ناو هێناوە و لەبارەیەوە نوسیویەتی، هەرچەندە چەرچڵ دژی هیتلەر شەڕیشی كردوە ، بەڵام وەك ئەو بیریكردۆتەوە و پێیوابوە، نەژادەكەی ئەو لەنەژادەكانیتر بەرزتر و هێژا ترە .
باسی هیتلەر و غاندیشی كردوە و وتویەتی لەهندستان هەرگیز دیموكراسی پێكنایەت، بە پێچەوانەی وتەكانی چەرچڵەوە هندستان بوە دەڤەرێكی بەرفراوانی مەزنی دیموكراسی لەجیهاندا.
نوسەرە ئەمریكیەكە نوسیویەشیەتی، كیمیابارانكردنی هەڵەبجەیش بۆ هەتایە كوردی نەترساندوە و بە پێچەوانەوە كورد لەڕێگەی هەڵەبجەوە زیاتر خۆیان رزگار و ئازاد كردوە، لەبەرئەوەیش ئێستا بونەتە خاوەنی هەرێمێكی هەرە ئارام لەعێراقدا و رۆژ بە رۆژ زیاتر خۆیان لەسەربەخۆیی نزیك دەكەنەوە .
من هەرگیز بڕوام بە وڵاتانی رۆژئاوا نیە و نەبوە، بەوانەیشیانەوە ، كە گوایە زۆر دۆست و نزیكمانن ، بۆ زانیاری ئەم روانینەی چەرچڵ لەم سەردەم و قۆناغە تازەیەیشدا هەمان روانین و بیركردنەوەی وڵاتانی رۆژئاوا و ئەمریكا و بەریتانیایە بەرامبەر بە كورد، بۆیە پێموایە هەرگیز ئەو وڵاتانە جێگەی متمانە نەبون و ناكرێت لەئێستایشدا قەت متمانەیان پێبكرێت ، دەبێت هەمان رۆحی یاخیبونمان بەرامبەر گشت بڕیارو روانینەكانیان لەسەر كورد هه‌بێت، چونکه ئەوان تەنیا وڵاتی بەرژەوەندین و تەواوی نەهامەتیەكانی كورد لەسەرەتاوە هەتا ئێستایش وڵاتانی رۆژئاوا نەخشەدانەری بون ..
