دکتۆر محەمەدئەمین عەلی : ڕۆشنبیر بەعەقڵیەتى پاش زەبر ـ بەشی سێیەم .
لەزنجیرە نووسینى هەموومان نەخۆشین ( کۆنیشانەى پاش زەبر )
ئەگەر بەشێوەیەکى زانستى بڕوانینە بابەتەکە ڕۆشنبیر بەعەقڵیەتى پاش زەبر نەک ئادەمیزاد تەنانەت ئاژەڵ وگیاندارەکانى تریش تووشى تەنگژەى پاش زەبرئەبن ، دەرئەنجام وەک ئاژەڵ وگیاندارەکانى دى هەڵسوکەوت ناکەن ، لەڕێگەى ئەم ڕاستیانەى سەرەوە ئەوەمان بۆدەردەکەوێت ڕۆشنبیریش وەک هەموو ئادەمیزادێکى تر پێشبینى لێ دەکرێت تووشى ( کۆنیشانەکانى پاش زەبر ) تەنگژەى پاش زەبر ببێت .
ئایا ڕۆشنبیر شتەگەلێکى زۆر جوداوجیاوازن هەردەم لەپێناو گەیشتن بەحەقیقەت قسەدەکەن و قەت نابنە دەربڕى تەرزو سیاسەتی بەرەیەک لەبەرەجیاوازەکان ؟ ئایا ڕۆشنبر مافى ئەوەى هەیە بەناوى جەماوەرەوە قسەبکات ؟
لەبەرئەوەى هێشتا لەکۆمەڵگاى کوردیدا زەمەن ـ زەمەنى ئایدۆلۆژیاو بیرۆکە سەتحیەباو تەقلیدیە کلاسیکیەکانە ، سەرەڕاى ئەوەش کۆمەڵێک کەسى دەستڕۆیشتوو بەناوى حیزبەوە دەستى گرتووە بەسەر قووتى کۆمەڵانى خەڵک و کۆى سیستمى ئابوورى و سیاسى کوردستانى لەکەدارو پۆخڵ کردووە ، لەم جۆرە کەشوهەوا نادیموکراتیە بێ سەروبەرەدا بەتایبەتى کەقەیرانى دارایى گەیشتۆتە لووتکە ، دابەشبوونى ڕۆشنبیر بەسەر بەرەجیاوازەکان زۆر بەزەقى وڕوونى دەردەکەوێت ، واقعى ئێستاى میدیاى کوردى سەلمێنەرى ئەم ڕاستیەن ، خۆشبەختانە ڕۆشنبیرێکى زۆریش هەن لەدەرەوەى ئەم دابەشبوونە ، واتا لەدەرەوەى ڕۆشنبیرى حیزب و بنەماڵەو کەسایەتیە دەستڕۆیشتووەکان ، کەسانێکى هەڵسوڕاوى بیرکەرەوەى هۆشمەندن لەڕووى فەلسەفى ومەعریفیەوە ، لەقوڵایى ئایدۆاوجیا دژبەیەکەکاندا دێن و دەچن بەنیازى ووروژاندنى پرسیارو کردنەوەى دەرکەمەعریفیەکان لەپێناو گەیشتن بەحەقیقەت نەک لەپێناو بەژەوەندى حیزب و کەسە دەستڕۆیشتوەکان ، لەهەمانکات دنیابینى خۆیان ئەوروژێنن بێ ئەوەى هیچ کات فەرزى بکەن بەسەر کۆمەڵانى خەڵک .
ئەو ڕۆشنبیرانەى نابنەدەربڕى تەرزو سیاسەتى کەسانى دەستڕۆیشتوو یاخود بەرەیەک لەبەرە جیاوازەکان هیچ کات ئەو مافەیان بەخۆیان نەداوە بەناوى جەماوەرەوە قسەبکەن بەنیازى ورووژاندنى پرسیارو کردنەوەى درکە مەعریفیەکان ، بەپێچەوانەوە ئەوانەى زیندانى بۆچونى ئایدۆلۆژى بنەماڵەو خێل و حیزبن نەک بەناوى جەماوەرەوە قسەدەکەن ، بەڵکو هەمیشە خۆیان وبەرەکانیان وەک فریادڕەس تەرح دەکەن ، دواتر ئەیسەپێنن و فەرزیشى دەکەن بەسەر کۆمەڵانى خەڵک و ئەوانى دیش تەخوین دەکەن ، ئەم جۆرە لەڕەفتار شوناسى ڕۆشنبیرێتیان ئەخاتە ژێرپرسیارەوە ، هەربۆیە ئەتوانین ناویان بنێین رۆشنبیر بەعەقڵیەتى پاش زەبر واتە لەڕووى عەقڵى ودەروونیەوە تەندروست نین ، پیش خەڵکى پێویستیان بەچارەسەرە .
لەسەر ئەم بنەمایە واتا ڕۆشنبیرەکانى بنەماڵەو خێڵ و حیزب ئەوانەى لەبێ دەنگى ونەزانییەکى ترسناکدا دەژین ، نەک بەناوى جەماوەرەوە قسەدەکەن ، بەڵکو لەکاتى تەرحکردنى بۆچونەکانیان خۆیان دەسەپێنن و خەڵکى و حیزبەکانى تریش تەخوین ئەکەن ، ئەمانە هەموو نیشانەکانى پاش زەبرن کەئەشى نەک هەمووى بەڵکو هەندێکى هەبن لەیەک کاتدا ( خۆهەڵکێشان و زیادەڕەوى لەگشت بوارەکانى ژیان ، ئەوپەڕگیرى لەبڕیاردان ، کەمبوونەوە یاخود نەمانى تەرکیزى زهنى ، خرۆشاندنى ناخ و نۆرەى تورەیى ، خودپەرستى ، وروژان و تورەبوون لەهەموو شتێک بەرژەوەندى تایبەتى تێدانەبێت ، هەست بەبێ متمانەیى بەرامبەر بەکۆمەڵگاو تێکچوونى مەزاج ، دواترپاشەکشێ و دورکەوتنەوە لەخەڵک و کۆمەڵگا ، بەبەردەوامبوونى کۆنیشانەکانى پاش زەبر بۆ ماوەیەکى دوورودرێژ بەبێ چارەسەر گۆڕانکارى لەکەسایەتى ئەو مرۆڤانەدا ڕووئەدات هەڵسەنگاندنى بۆ هەموو چەمکەکانى ژیان دوورلەلۆجیک و زانست و عەقڵانیەت ئەبێ .
هه‌ڵبه‌ته له‌بوونى ئه‌م جۆره رِۆشنبیرانه ( رِۆشنیر به‌عه‌قڵیه‌تى پاش زه‌بر ) ئه‌م جۆره له‌لێدوان ( 31 ى ئاب گه‌وره‌ترین كرده‌ى عه‌سكه‌رى بوو ، ماڵى كوردى یه‌كخست ) تووشى شۆكى نه‌كردم له‌به‌رئه‌وه‌ى ئه‌مه بۆچوونى خۆیه‌تى له‌لاى من تائه‌و ئاسته‌رِاسته كه‌فه‌رزى نه‌كات ونه‌یسه‌پێنێت به‌سه‌ر كۆمه‌لآنى خه‌لك ، به‌لآم كاتێك ئه‌سه‌پێنرێت ئه‌بێته ته‌رحێكى ساكارى ترسناكى كوشه‌نده بۆ سرِینه‌وه‌و له‌ناوبردنى به‌رامبه‌ر .
ئەگەر بپرسین ئایا ڕۆشنبیرەکانى بنەماڵەو خێڵ و حیزب لەوەهمى ڕۆشنبیرى و مەعریفى خۆیاندا ناژین ؟
بێگومان ئەم جۆرە لەڕۆشنبیر واتا ِرۆشنبیرى حیزب وبنەماڵەو دەستڕۆیشتووەکان یاخود ڕۆشنبیر بەعەقڵیەتى پاش زەبر کەبەڕاست و چەپدا تۆمەتى تەخوین ئەبەخشنەوە بەم وبەو لەکات و شوێنى جیاوازدا ، لەوەهمى ڕۆشنبیرى و مەعریفى خۆیاندا ئەژین ، خاوەنى ترسناکترین و کوشندەترین بیرۆکەى سڕینەوە و لەناوبردنى بەرامبەرن ، کاتێک ئەم عەقڵیەتە سەتحیە لەدونیاى فەلسەفى و مەعریفی دەستبگرێت بەسەر گشت جومگە سەرەکیەکانى میدیاى کوردى چۆن وەبەچ ئالیەتێک ئەتوانى پارێزگارى لەحورمەتى فیکرو نووسین بکات ؟ بێجگە لەشکاندنى ئەو بێدەنگیە ترسناک و سامناکەى ڕۆشنبیرەکانى بنەماڵەو خێڵ و حیزب دروستیانکردووە بۆ ڕێگەنەدان بەشێواندن و سووککردنى عەقڵیەت و زانست وفیکرى مرۆڤایەتى .
ئایا ڕۆشنبیر بەجیاکردنەوى خۆى لەکۆمەڵگاو سەپاندنى تێڕوانینە مەعریفیەکانى بەرسەر جەماوەردا خەسلەتى ڕۆشنیر لەدەستنادات ؟ ئایا بوونى ڕۆشنبیر لەم سەردەمەدا (سەردەمى جیهانگیرى ) زەرورەتە ؟
کاتێک ڕۆشنبیر خۆى لەخەڵکى جودا دەکاتەوە خۆى بەشتەگەلێکى گەورەترو پیرۆزتر لەئادەمیزد بزانێت ، ئەبێ بپرسین ئەو بۆ کێ بیردەکاتەوە ؟ بۆخوى بیردەکاتەوە یابۆ ژیان و ژینگەو گشت مرۆڤایەتى ؟ کاتێک ڕۆشنیرلەخەمى خودى خۆى بێت بەتەنیا واتا بەعەقڵیەتى ئانا بیربکاتەوە ، ئەبێتە کەسێکى خۆپەرست و هەلپەرست ، ئامادەیە ڕاستیەکان لەپێناو بەرژەوەندى خود و بنەماڵەو خێل و بەرەکەى لنگەوقووچ بکات و ببێتەکەسێکى نەخۆش ، ئەگەر ژیان وژینگەش لەبەرچاوى وێران بکرێت ، مرۆڤایەتیش ئەتک بکرێت ، ئاخێکیشى بۆ هەڵناکێشێت ،چ جا کاردانەوەیەکى مرۆڤایەتی هەبێت ، واتا ئەم ڕۆشنبیرانە ڕۆشنبیرى بنەماڵەو خێڵ وحیزبن ( ڕۆشنبیر بەعەقڵیەتى پاش زەبر ) بێئاگان لەدونیاى مەعریفەو فیکرى مرۆڤایەتى ، بەبۆچوونى من جێگاى بەزەیین و پێویستیان بەچارەسەرە نەک ببنەخاوەن و دەمڕاستى میدیاى کوردى ، ئەو میدیایەى کەرەسەکانى ڕۆشنبیرى و پەروەردەیى تێدا بەبازرگانى کراوە لەژێر ناوى میدیاى سەربەخۆ وئازاد .
دواجار بۆ وەڵامدانەوەى ئەم پرسیارە ئایا بوونى ڕۆشنبیر لەم سەردەمەدا ( سەردەمى جیهانگیرى ) زەرورەتە ؟ ئەتوانین بڵێین : لەبەر ئەوەى لەکوردستان زەمەن زەمەنى ئایۆلۆژیاو بیرکردنەو سەتحیە باو تەقلیدیەکانە ، لەبوونى ڕۆشنیرى دەستڕۆیشتوو بەعەقڵیەتى پاش زەبر وبوونى میدیاکارێکى زۆر لەغیابى بیرمەندونووسەرى جیدى و نەبوونى ئامانجێکى مرۆڤایەتى دیاریکراو نەک شتێکى ترسناک و سامناکە ، بەڵکو بەرەو جەهل و فەوزا و نەزانیمان ئەبەن ، بەوتەرحە شەڕانگێزو پرقینەیان کۆمەڵگاى کوردى بەرەو شەڕو نائارامى و هەڵدێرئەبەن ، هەر بۆیە لەم سەردەمەدا سەدەى جیهانگیرى لەبوونى ڕۆشنبیرێکى بنەماڵەو خێڵ وحیزب ( ڕۆشنبیر بەعەقڵیەتى پاش زەبر ) ، ڕۆشنبیرى تەندروست وڕاستەقینەوعەقڵانى لەگەڵ کەسانى بیرمەند ونووسەرى جیدى زەروورەتێکى حاشاهەڵنەگرن بۆ ئەم قۆناغە هەستیارەى حیزب وکەسایەتیە دەستڕۆیشتووەکانى دەستیان بەسەر میدیاو کەرەسەکانى ڕۆشنبیرى گرتووەو ئابڕووى نوسین و ڕۆشنیریشیان بردووەو کۆى سیستمى سیاسى و ئابوورى و کۆمەڵایەتى کوردستانیان لەکەدارو پۆخڵ کردووە .
كاتێك رِۆشنبیر هه‌موو هۆش و عه‌قڵ ئیدراكى بخاته ده‌ستى حیزبێك ، سیاسیه‌ك ، كه‌سێكى نه‌زانى بێ ئاگا له‌بیركردنه‌وه‌ى فه‌لسه‌فى و مه‌عریفى مرۆڤایه‌تى ، ئه‌توانین بڵێن رِاستگۆ نییه له‌گه‌ڵ خودى خۆى دواتر له‌گه‌ڵ كۆمه‌لآنى خه‌لك و مرۆڤایه‌تى بۆیه ئه‌كرێت ناوبنرێت ( رِۆشنبیر به‌عه‌قڵیه‌تى پاش زه‌بر ) .
