عومەر ئیزدخواە : پێگەی ستراتیژی پاکستان .

Avatar photo

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

پێگەی ستراتیژی پاکستانگرنگی ئەو بابەتە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو پێگە ستراتیژیەی کە پاکستان هەیەتی بە تایبەتی لەلایەنی سەربازی و هەروەها وەکو ناوچەیەکی جیۆستراتیژی گرنگ بە نیسبەتی ململانێ نێودەوڵەتیەکانەوە ، هەروەها پەیوەندیە ستراتیژیەکانی ئەو وڵاتە و رۆڵی لە واقعی هەرێمی و نێودەوڵەتیدا ، بە خوێندنەوە و هەڵسەنگاندنی توانا و جیۆپۆلیتیک و ستراتیژی ئەو دەوڵەتە راستی ئەو پێگە ستراتیژیەمان بۆ دەردەکەوێت ، هەرچەند پاکستان خاوەنی کۆمەڵێک تەحەدای ناوخۆیی و دەرەکیە کە رۆڵ و پێگەی ئەو وڵاتەیان بەردەوام بەرەو لاوازی بردووە ، لەهەمان کاتیشدا بەرووشاخانی وەک مەترسی هیندستان و بوونی جۆرێک لە گەمە و کێبڕکێی تواناداری ، ئەوا دەرەنجام بووەتە مایەی پێشکەوتن و فراوانبوونی توانا و ئامانجەکانی ئەو وڵاتە .

پاکستان دەکەوێتە باشوری رۆژئاوای ئاسیا ، کە پایتەختەکەی ئیسلام ئابادە ، بەپێی دوایین سەرژمێری ژمارەی دانیشتوانی 193 ملیۆن کەسە و شەشەمین دەوڵەتە لە ڕووی ژمارەی دانیشتوان و یەکێکە لەو ناوچانەی کە چڕی دانیشتوانی زۆر بەرزە ، کە خاکی ئەو وڵاتە  لە باشوور کەناراوەکانی دەریای عەرەبی و کەنداوی عەمان و لە رۆژهەڵاتەوە هاوسنورە لەگەڵ هیندستان  و لە رۆژئاوا لەگەڵ ئەفغانستان و وە لە باکوری رۆژئاوا لەگەڵ ئێران هاوسنورە و هەروەها لەگەڵ وڵاتی چین لە ئەوپەڕی باکوری رۆژهەڵات ، وە هاوبەشی سنوری دەریایی لەگەڵ عەمان هەیە ، زمانی ( اردو ) زمانی پاکستانی و هاوبەشی ئەو دەوڵەتەیە ، بەڵام ئینگلیزی زمانی فەرمیە بەپێی دەستور وە زمانی بازرگانی و لەگەڵ ئەوەشدا پێگەیەکی تایبەت و تەواوکەری هەیە و لە لایەنی زانستی و ئەکادیمی و ناوەندەکانی زانکۆدا زیاتر بەکاردێت .

مێژووی پاکستان دەگەڕێتەوە بۆ  2500 ساڵ بەرلە زاین کە فارس و ئەسکەندەری مەکدۆنی لەو ناوچەیە حوکمیان کردووە و دواتر لەلایەن موسڵمانانەوە فەتحکراوە و دینی ئیسلامی تێدا بڵاوکراوەتەوە ، پاکستان لە 14 ی 8 ی 1947 سەربەخۆیی بەدەستهێنا لەژیرە قەڵەمڕەوی دەسەڵاتی بەریتانی ، کە محەمەد عەلی جوناح بە دامەزرینەری دەوڵەتەکە دەناسرێ .

 

سیستەمی سیاسی :

دەستوری پاکستان کە لە ساڵی 1973 ەوە دانراوە کە لەسەردەمی حوکمی ( زولفەقار عەلی بۆتۆ ) دا نوسرایەوە و چەندین جار هەموار کراوە و یەکەم هەموار ساڵی 1974 و پاشان بۆ دواین جار لە ساڵی  1999 دا هەموار کراوە ، بەپێی ئەو دەستورەش سیستەمی سیاسی پاکستان بریتیە لە دێموکراسی نوێنەرایەتی – کۆماری – فیدڕاڵی – پەرلەمانی و بەپێی سیستەمی فیدڕاڵی پاکستانی ، ئەو وڵاتە پیکدێت لە چوار یەکەی کارگێڕی کە ئەوانیش بریتین لە ( پەنجاب ، سەند ، خەبیبر بختونخو ، بەلوچستان )  ، سەرجەم هەرێمەکان خاوەنی حکومەتی و دەسەڵاتی سیاسی خۆیانن و سەرجەمیشیان حکومەتی فیدڕاڵی پێکدێنن لە ئیسلام ئاباد  ، کە ئیسلام ئاباد پایتەختی پەنجاب و کەراتشی پایتەختی سەنەدە و هەروەها پیشاوەریش پایتەختی خەبیر بختونخوایە و پایتەختی بەلوچستانیش کویتە یە .

 

لایەنی سەربازی :

هێزی سەربازی پاکستان پێکدێت لە ( سوپای وشکانی ، سوپای ئاسمانی ، سوپای دەریایی ، هێزە شێوە سەربازیەکان ، پاسەوانی نیشتیمانی ) ، تاکە وڵاتی ئیسلامیە کە خاوەنی وزەی ناوکیە و وە بەپێی ریزبەندی ساڵانەی سوپای وڵاتان بۆ ساڵی  2006  ، پاکستان بە  13 هەمین وڵات دیاریکراوە کە خەرجی سەربازی لە بودجەدا بریتیە لە  2.435 ملیار دۆلار و بودجەی سەربازی لە کۆی گشتی داهاتی نیشتیمانی بریتیە لە % 205 .

لەم خشتەیەدا توانا سەربازیەکانی دەخرێنە روو :

*- وە بەپێی هەڵسەنگاندێک بۆ بەهێزترین دەزگا ئیستخباراتی و زانیارییەکان لە ئاستی جیهاندا کە لە پێگەی ( روسییای ئەمڕۆ ) بڵاوکراوەتەوە ، دەرکەوتووە کە ( بەڕێوەبرایەتی ئیستخباراتی ناوخۆی ISI – پاکستان  لە پلەی یەکەمی ئەو ریزبەندیە دایە   ) .* – کۆی ژمارەی فڕۆکەی سەربازی 923  فڕۆکە کە تیایدا  304  فڕۆکەی شەڕکەریی هەیە و هەروەها  261 فڕۆکەی گواستنەوە و 304 فڕۆکەی هێرشبەری دامەزراو و  170 فڕۆکەی راهێنان ، هەروەها  306 هێلیکۆپتەر و  52 هێلیکۆپتەری هێرشبەر .

*- بەپێی راپۆرتێیکی ئەمریکی ناوەندی توێژینەوەی سیاسی ( تینک تانگ ) ، پاکستان خاوەنی سێهەم هێزی ئەتۆمییە لە جیهان ، کە پاکستان  20 کڵاوەی ئەتۆمی بەرهەم هێناوە تا ئێستا کە  2016 یە ، ئەوەش بە واتای ئەوەدێت کە بەهێزترینە دوای ئەمریکا و روسیا ، راپۆرتەکە باس لەوەش دەکات کە پاکستان خاوەنی  120 کڵاوەی ئەتۆمی جەنگیە و لە هەوڵدایە بۆ زیادکردنی زیاتری گەنجینەکانی لە ( بلۆتۆنیۆم ) کە ئەو ماددەیە زیاتر لە پیشەسازی ئەتۆمیدا بەکاردێت و بۆ ئەو مەبەستەش خاوەنی چوار گۆڕەڕی ئەتۆمی تایبەت بە بلۆتۆنیۆمە   .

بۆ خوێندنەوەی تەواوی بابەتەکە کلیک بکەرە سەر ــ 

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت