نەوزادى موهەندیس: عێراق لەم مانگى ڕەزبەرەدا، بەرەکانى لەدەست دەدات؟

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

مانگى ڕەزبەر و گەڵاڕێزانى 2019 بۆ عێراق مانگێکى پڕ وەیشومە و نەهات و مەترسیدار بوو،بەتایبەتى بۆ حکومەت و پەڕلەمان و دەستڕۆیشتوەکانى ناو ئەم دەسەڵاتە کە لە دواى ڕوخاندنى ڕژێمى بەعسى صەدامیەوە لە 2003وە جڵەوى حوکمڕانى عێراقیان گرتۆتە دەستەوە و بەهەموانیان عێراقى دەوڵەمەندیان ڕووتاندۆتەوە و خسویانەتە سەر لێوارى مایەپوچبوون ولێکهەڵوەشان و نەدارى و گەلەکەشیان کردۆتە هەژارترین و بێ ئارامترین و نەخوێندەوارترین و نەخۆش و بێدەرامەترین گەل، لەسایەى سیستەمێکى حوکمڕانى کەمینەیەکى ئاینى و مەزهەبى توندڕەوەوە، کە هەموو کارێک دەکات بۆ سەرخستنى مەزهەبەکەى خۆى بێگوێدانە خۆشگوزەرانى هاوڵاتیان و گەل و نیشتیمانەکەى.
عێراق بۆخۆشى وڵاتێکە لەسەر بنەماى نەتەوەیى و کەمینەى باڵادەستى سوونەوە دامەزراوە لەساڵى 1920وە،و بەدرێژایى 83 ساڵ حوکمى کەمینەى سونە مەزهەبى پاشایەتى و کۆماریەکان بەخراپترین شێواز ئەم وڵات و کۆمەڵگایەیان ڕابەرى کردوە،لەئێستاشدا لەلایەن زۆرینەى شیعە مەزهەبى نەتەوە عەرەبەوە و ماوەى 16 ساڵە زۆر خراپتر درێژەیانداوە بەو جۆرە حوکمڕانیە سەرنەکەوتوە.
هەردوو ئەم مەزهەبە ئاینیە نەتەوە عەرەبە بەهۆى گەندەڵى و خراپبەکارهێنانى دەسەڵات و بڕوانەبونیان بە بنەماکانى دیموکراسى و ئازادیەکان و کارى پێکەوەیى و ئاشتى و ئارامى و سیستەمێکى حوکمڕانى دەستەجەمعى پەڕلەمانى نەیانتوانیوە بچوکترین خزمەت بە گەل و خاکى عێراق بکەن و بونەتە مایەى سەرهەڵدانى دیاردەکانى بێکارى و هەڵاوسان و گەندەڵى و نەبوونى خزمەتگوزاریە سەرەتاییەکان بۆ هاوڵاتیان و ناوچە جیاوازەکان دوور لە ئینتیماى حیزبایەتى و مەزهەبى و ئاینى و نەتەوەیى تەسک،نەبونەتە هۆکارى دامەزراندنى وڵاتێکى نوێ لەسەر بنەماکانى هاوڵاتیبون و سەروەرى یاسا و ڕێزگرتنى مافەکانى مرۆڤ و بە ئاشتى و ئارامى کارکردن پێکەوە بەشێوەیەک هەموو پێکهاتە نەتەوەیى و ئاینى و مەزهەبیەکان هەست بە ئارامى و ئاوەدانى وڵات بکەن و هەست بە شکۆ و کەرامەتى مۆرۆڤایەتیان بکەن.
ئەم خۆپیشاندانەى ئەم مانگە،دەرخەرى هەموو ئەو ڕاستیانەن کە هاوڵاتیان پێکەوە بە سونە و شیعەى عەرەبەوە لەهەموان بێبەشترن لە کەمترین ماف و ئیمتیازاتەکانى ئەم وڵاتە دەوڵەمەندە،ئەوەى ئەم مانگە خۆپیشاندانیان کرد بریتین لە زۆرینەى شیعە مەزهەب لەهەر 10 پارێزگاکانى ناوەڕاست و باشوورى عێراق و تائێستا 5 پارێزگا سونە مەزهەبەکان و هەرێمى کوردستان خۆپیشاندانیان بەخۆوە نەدیوە،کەواتە ئەم خۆپیشاندانە جەماوەریە تاڕادەیکى زۆر خۆڕسک و وەڵامدەرەوەیەکى ڕاستگۆیانەى هاوڵاتیانە بۆ ئەو گەندەڵى و بێکارى و ناعەدالەتی و بێخزمەتگوزاریەى 16 ساڵى دەستڕۆیشتوە شیعە مەزهەبەکانە و هاوڵاتیان لێیبێبەشبوون، تەقینەوەى ئەو ڕق و بێزارى و ناڕەزاییانەى هاوڵاتیانە لە سەرکردە و حیزبە سیاسیە شیعە مەزهەبەکانى خۆیان،و هەموو ڕەوایەتیەکى لە پشتەوەیە چونکە داواکاریەکانیان داواکارى ژیان و هاووڵاتیبون و ماف و خۆشگوزەرانیانە، بەڵام دەسەڵاتدارە سەر مەستەکانى شیعەى عەرەب لەدۆڵێکى زۆر دوور و جیاوازن لە هاوڵاتیانى خۆیان هەربۆیە دەنگ و سەدا و هاوارى هاوڵاتیانیان نەدەبیست لەماوەى 16 ساڵى ڕابووردوودا.
لەلایەکى تریشەوە ئەم خۆپیشاندانە و سەرهەڵدانەوەى و هاوکاتبوونى لەگەڵ خۆپیشاندانەکانى وڵاتى لوبناندا، ئەو ڕاستیە دەردەخەن کە دەستێوەردانى دەرەکى لەوڵاتانى ناوچەکەوە هەیە بەتایبەتیش ئێرانى شیعە مەزهەب و خاوەن نفوز و بڕیارى یەکلاکەرەوە لەو وڵاتانەى کە هەژمونى ئێرانیان بەسەرەوەیە لەهەریەکە لە عێراق و بەحرەین و یەمەن و عوممان و سوریا و لوبنان و تەنانەت فەلەستین و… هتد. ئێران بەهەموو هێز و توانایەوە پشتیوانى لەو سەرکردە و میلیشیا چەکدارانە دەکات کە گوێڕایەڵى سیاسەت و ڕاسپاردەکانى ئەون و دژایەتى هەموو گەلانى ئەو وڵاتانەش دەکات، هەربۆیە گەر ئێران توانیبێتى دڵى دەسەڵاتداران بەرەو خۆى کەمەرکێش بکات ئەوا دڵ و لایەنگیرى گەلانى ئەو وڵاتانەى لەدەستداوە هەرچەندە لەهەمان مەزهەبیش بن. بەڵگەى حاشاهەڵنەگریش دڕاندنى وێنەکانى ڕابەرى کۆمارى ئیسلامیە و بەرزکردنەوەى ئاڵاى عێراقە لەسەر کونسوڵخانەى ئێران لەکەربەلا و کوشتنى هەموو ئەو لایەنگرانەى میلیشیا چەکدارەکانى سەر بەئێرانن وەک عەێائیبى ئەهلى حەقى خەزعەلى و هاوشێوەکانیان و بەرزکردنەوەى دروشمى عێراق عەرەبیە نەک فارسى.
بەم شێوەیە گەر ئەم خۆپیشاندانانە درێژەیان هەبێت، ئەوا دەستێوەردان و خوێنڕشتنى زیاترى تێدەکەوێت و لەوانەشە شەڕى ناوخۆییش سەرهەڵبدات. کە ئەمەش بۆخۆى دەبێتە هۆکارێک بۆ دابەشبوونى عێراق بەسەر چەندین هەرێم و ناوچەدا، گەر لە ساڵانى ڕابووردوو تەنها باسى سێ ناوچەى شیعە و سونە و کورد دەکرا،ئەوا ڕەنگە ناوچە شیعەکانى ناوەڕاست و باشوور ببێتە چەندین ناوچەى جیاوازى دابەش بەسەر حیزب و سەرکردە و بنەماڵە بەهێزەکانى شیعەدا،ئەمەش هەموو بە قازانجى ئێران تەواو دەبێت.
لەئێستادا 19/10/2019 لەلوبنان و لەژێر فشارى خۆپیشاندەراندا سەرۆک وەزیرانى سونە مەزهەب سەعد حەریرى دەستیلەکاکێشایەوە کە بەشێوەیەکى نهێنى ئێران و حیزبوڵاى لوبنانى لە پشت ئەم داواکاریەوەن. لەعێراقیشدا ئێستا موقتەدا ێەدر سەرۆکى ڕەوتى ێەدر و خاوەنى گەورەترین فراکسیۆنى پەڕلەمانى 58 کورسى و زۆرترین ژمارەى وەزارەت لەحکومەت و تەواوى ئۆرگانەکانى تردا، دواى گەڕانەوەى ڕاستەوخۆى لە ئێران بۆخۆى ڕاستەوخۆ دەچێتە ناو خۆپیشاندانەکانى شارى نەجەفەوە و هانى زیاتریان دەدات وداواکارى بەرزدەکاتەوە بۆ هەڵبژاردنى پێشوەختە و هەڵوەشانەوەى کۆمسیۆنى باڵاى هەڵبژاردنەکان و گۆڕینى یاساکەى و دواتر دەستلەکارکێشانەوەى عادل عبدالمهدى سەرۆک وەزیران بەهەمان شێوەى لوبنان(( کەئەمەش ڕێکەوتێکى ئاسایى نیە)).
خێرابوونى ڕووداوەکانى خۆپیشاندان لەعێراقدا بەم شێوە دراماتیکیە مەبەستیانە کە عێراق نە وەک وڵاتێکى خاوەن سەروەرى و نەوەک وڵاتێکى خاوەن شەرعیەتى یاسایى و دەستورى بمێنێتەوە بەڵکو گەرەکیانە ببێتە گۆڕەپانێکى کراوە بۆ ململانێ ناڕەوا ناوچەیى و ناوخۆیى و دونیاییەکان و ئەمەش هەموان قازانجى لێدەکەن و تەنها گەلانى عێراق و خاکەکەى زیانیان پێدەگات. دەبێت هەموانیش و بەتایبەتیش ێەدر و عامرى کە دژایەتى ئەم حکومەتە دەکەن باش بزانن کە لەناو شیعەدا کەسێکى باشتر و شیاوتر بۆ هەمووان لە عبدالمهدى نادۆزنەوە بۆ ڕابەرایەتیکردنى عێراق بەرەو کەنارى ئارامى و لەکاتى غەرقبوونى کەشتیەکەى عێراقیشدا ئەوان پێش هەموان زیانیان پێدەکەوێت.
بەم شێوەیە ئایندەى عێراق لەسایەى ئەم خۆپیشاندانانەوە کەوەکو عەرەب دەڵێن ((یقول الحق ، یراد به الباگل))بەرەو تونێلێکى تاریک و تون و نادیار هەنگاو دەنێت و هیچ کەس و لایەن و سەرکردەیەکیش زامنى ئایندەیەکى ڕۆشن ناکات. و عێراق لەم مانگى ڕەزبەرەدا، لەلایەک بەرى ڕەنجى چەند ساڵەى خەباتى دژى تاکڕەوى و زوڵم و چەوساندەوە و گەندەڵى لەدەستدەدات و لەلایەکى تریشەوە هەموو دەسکەوتەکانى 16 ساڵى ڕابووردووشى بەهەدەر دەدات.
لەم نێوەندەشدا کوردیش زیانى گەورەى بەردەکەوێت بەهۆى ئەوەى بەداخەوە نێوماڵى کوردیش زۆر توندوتۆڵ و یەکگرتوو نیە،بۆیە هەق وایە کورد و سەرکردایەتیەکەى و جەماوەرەکەشى ببنە یەک دەست و یەک دڵ و خاوەن یەک بڕیار و گوتار و کردار لەبەرامبەر هەر ئەگەر و ڕووداوێکى نەخوازراودا و سنورەکانى هەرێم بپارێزن و تەنها وەک تەماشاکەر نەمێننەوە بۆ ئەو خۆپیشاندانانە و درک بە کاریگەرى و مەترسیەکانیشى بکەن لەڕووى داهات و دارایى و ئەمنى و ..هتد.هیچ سەرکردە و حیزبێکیش تاکلایەنە و بەتەنها بڕیار لەچارەنوسى هەرێمى کوردستان نەدات و بەڵێنى هیچ جۆرە سازش و ڕێکەوتنێکیش بەهیچ سەرکردە و لایەنێکى عێراقى نەدات، دەربارەى هەموارکردنەوەى دەستورى عێراقى و بەتایبەتیش مادەى 140ى دەستور و هێزى پێشمەرگە و دەسەڵاتى هەرێم و سنور و ناوچە دابڕوەکان و گۆڕینى سیستەمى حوکمڕانى لەعێراقدا لە پەڕلەمانیەوە بۆ سەرۆکایەتى، بۆئەوەى جارێکى تر بەدەستى خۆمان تاکڕەو و دیکتاتۆرێکى نوێ نەخەینەوە سەر کورسى حوکم لەبەغداد و ئەویش بە ئاسن و ئاگر وەڵاممان بداتەوە، چونکە بەداخەوە حوکمڕانانى بەغداد وەکو ئەو پیرێژنە وان کە هەمیشە دەگەڕێتەوە سەر داب و نەریتە کۆنەکانى، وەکو عەرەبیش دەڵێت ((حلیمە رجعت الى عادتها القدیمە)).
بۆیە بەهەق قۆناغەکە مەترسیدارە بۆ سەر کورد و هەرێمى کوردستان بەتایبەتیش دواى ڕووداوەکانى ڕۆژئاواى کوردستان و داگیرکاریەکانى تورکیا و شلۆقبونى زیاترى ئەمنیەتى تەواوى ناوچەکە.

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت