نوری کەریم: کورد پاڵەوانی بەردەباز/ بەشی دووەم و کۆتایی.

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

ئێران هەر لە 2- 11- 1914 بێلایەنى خۆى لە جەنگدا راگەیاند، بەڵام تورکیا رێز لەو هەڵوێستە ناگرن و بۆ پێشگرتن لە لەشکرى رووسیا چەند ناوچەیەکى خۆرئاواى ئێران داگیر دەکەن و سەرۆک هۆزێکى کورد، موحەممەد حوسێن خانى موکرىو یەکێک لە کورەکانى لە سێدارە دەدەن. هێزەکانى روسیاش لەهەر سێ قۆڵى خانەقین، سلێمانى، رەواندزەوە بەسەرکردایەتى ژەنڕاڵ باراتۆڤــ پێشڕەوى دەکەن، 13/ 5/ 1916 لە ناوچەى رایاتەوە هێرش دەکەنە سەر رەواندزو دەیگرن، رەشید ئاغاى هەرکیش تیرباران ئەکەن، ئەرمەنەکانى ناوچەکەش گەلێک کارى ناڕەوا و دەستدرێژیان کردە سەر دانیشتوان، هێرشى رووسەکان لە رەواندزەوە سەرکەوتوو بوو، بەڵام لە قۆڵى خانەقینەوە لە یۆنیۆى 1916 دەشکێن.(61)( بەدەستی هێزەکانی شێخ مەحمود). وەک لەو دو روداوەدا دەردەکەوێت تورکەکان سەرۆک هۆزێکى کورد لە سێدارە دەدەن بە تاوانى ئەوەى هاوکاریى رووسەکانى کردووە، رووسەکانیش کە دێنە رەواندز سەرۆک هۆزێکى کورد تیرباران دەکەن گوایە هاوکاریى تورکى کردووە.
ئێمەی کورد زۆر لە مێژە بەردەبازی دوژمنانین و خزمەتیان دەکەین، بەڵام بێمنەت بون و پاداشێکیان نەداینەوە. نوێترین نمونە بۆ خزمەتکردنی بێگانەو پاداشت یاریزانی هەرە ناسراوی هەڵبژاردەی فەرەنسا زەینەدین زەیدان، کە ئێستا راهێنەری تیپی شاهانەی ریال مەدریدی ئیسپانیایە و بەرەگەز جەزایری یە و بنەماڵەکەیان سەردەمە شۆڕشی جەزایر لەبەرەی گەل و شۆڕشدا نەبون، لەپاڵ هێزە داگیرکارەکەی فەرەنسادا بون.. لەمۆندیاڵدا گەورەترین هەڵەی کرد، بەکارتی سور کرایەدەرەوە و بووە هۆی ئەوەی فەرەنسا بدۆڕیت و کاسی مۆندیاڵەکەی لەدەست دەرچێت، بەڵام لیژنەی ئۆلمپی فەرەنسا لەگوڵ کاڵتریان پێنەوت، نە حکومەت و نە میدیاکانیش رەخنەیان لێنەگرت. کاتێکیش بڕیاریدا چیتر یاری نەکات ئەوپەڕی هاوکاری کرا بۆئەوەی پۆستی راهێنەری ریال مەدرید وەربگرێت.
شۆڕشی پێشکەوتنخوازی 14ی گەلاوێژی1958لەعێراق، رژێمی پاشایەتی لە رەگوڕیشەوە هەڵتەکاند هەرچەند چەندین خوێنی بەناهەقیشی تێدا رژێنرا، بارودۆخێکی سیاسیی نوێ هاتەکایەوە، عارەب و کورد و کەمایەتی یەکان هەناسەی شادیی و ئازادی هەڵدەمژن، بەڵام بەعسی یەکان تورکمانەکان پشتگیریی شۆڕشەکەیان نەدەکرد، بەعسی یەکان بە ئاشکراو مەردانە، بەڵام تورکمان نامەردانەو لەژێر لێفەوە.. سەرکردەی شۆڕش ژەنەڕاڵ عەبدولکەریم قاسم خۆسەریی و راستەوخۆ، دوا بە دواى سەرکەوتنى شۆڕش لەگەڵ یەکەمین هەنگاوەکانیدا بێمنەت، بێ داواکردن و ئیمزا کۆکردنەوە، بێ راپەڕین و شۆڕش و قوربانیدان ئەوەندەى لە مافەکانى کوردى باشور لە یاساى کاتیی عێراقدا بەرجەستەکردو خستیە قاڵبى جێبەجێکردنەوە، گەلی کورد لە باشوری کوردستان هەتا 1992 دەستمان نەیگەیشتێ. دەقی مادەی سێی دەستوری کاتیی عێراق(هەردو گەلی عەرەب و کورد هاوبەشن لە ئەم وڵاتەدا) ناتوانم رێزو پێزانینم بۆ ئەو سەرکردە مەزنەى شەهیدى دەستى رەشى بەعسیەکان، ژەنەڕاڵ عەبدولکەریم قاسم نەبێت کە هەردو سەرکردایەتی پارتى کۆمۆنستى عێراق و سەرکردایەتى پارتى دیموکراتى کوردستانیش بەشێک لە ئۆباڵى هەڵەکانى ئەو سەرکردە مەزنەی گەلانی عێراق و لە رێدەرچونى شۆڕشی 14گەلاوێژی 1958 دەکەوێتە ئەستۆیان. خۆزگە روناکبیران و مێژونوسان دواى هەست و سۆز نەکەوتنایەو بە ناڕەوا ئەو سەرکردە هەڵکەوتووەی، کە هێشتا عێراق وەها سەرکردەیەکی خاکەڕایی و پاک و دڵسۆزی بەخۆیەوە نەدیوە، ئەویش وەک سەرکردەکانى بەعس نەخەنە جوغزى دوژمنى خوێنە خۆرى کوردەوە و کۆمۆنیستەکانى عێراق و سەرکردایەتى پارتى دیموکراتى کوردستانى ئەو سەردەمەى نێوان 1958 – 1961 و خودى سکرتێرەکەى پۆلەتیک بیرۆ، هەمزە عەبدوڵڵا کەلاى کۆمۆنیستەکان بەڕۆژو دەبو، لاى پارتى بەربانگى دەکردەوە، خۆیان بێهەڵەو بێتاوان و مەڕى بەردەم کەڵبەى گورگ پێشان بدەن .
زلهێزەکان بەتایبەتیش بەریتانیا و ئەمەریکا، هەمو جارێک سمێڵی کورد دەتاشن، ئاوێنەکەش دەدەنە دەستی ! شۆڕشی گەلاوێژ لەبەرژەوەندیی بەریتانیا،فەرەنسا ، ئەمەریکا ، ئیسرائیل، کۆمپانیا مۆنۆپۆڵەکانی نەوت ووڵاتانی کەنداو، بەتایبەتیش کاتێک پێشەوای شۆڕشەکە رایگەیاند کە(کوێت بەشێکی داگیرکراوە لە عێراق و دەبێت بگەڕێتەوە باوەشی نیشتیمان) ئەو هەمو ناحەزە کەوتنە پیلانگێڕان و لە (کوڕە ئازاکە) باشتریان نەدۆزی یەوە بیکەنە مقاش، ئەوەبو کوردی باشور هاندرا بۆ یاخیبون و دواتریش بۆشۆڕش لە1961 داو و دوای 15پازدە ێاڵ قوربانیدانیش هەر هەمو کوردی باشورو ئاوات و ئامانجەکان و دەستکەوتەکانیان خستە بەر رەحمەتی صەدام حسێن و حەمەرەزاشای ئێران. هەر بەو هۆیەوەش مرۆڤی کورد لە ناخێدا بەردەوام و هەتا هەتایە نەفرەت لە زلهێزەکان دەکات.. لێرەدا پێویستە هەڵوێستەیەک لەسەر شۆڕشی ئەیلولی1961 بکەین. پێشخانی شۆڕشەکە بریتی بو لە ناڕازیبونی ئاغاو دەرەبەگەکانی باشور لە یاسای چاکسازیی زەوی کشتوکاڵ(3) کەبریتیبو لە سەندنەوەی زەوی و زار لە دەرەبەگەکان و دابەشکردنی بەسەر جوتیاراندا. سەرەتا دەرەبەگەکان بەخاوو خێزانەوە رویانکردە ئێران، بەڵام ئێران بەپێی فەرمانەکانی بەریتانیا و ئەمەریکای ئاغای ناردنی یەوە ئەمدیو کە چەک هەڵبگرن و لەڕوی رژێمی کۆماری عێراقدا بجەنگن، بەڵام ئەوهێزە بێسەروبەرەی دەرەبەگەکان و عەشایەر خۆیان بەرامبەر یەکەمین هێرشی سوپای عیراق رانەگرت و بڵاوەیان لێکرد . سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان و سەرۆک مستەفا بارزانی چاودێری بارودۆخەکەیان دەکرد، هێشتا پەیوەندیشیان لەگەڵ حکومەت نەپچڕابو،بەرنامەی بەرپاکردنی شۆڕشیش لەئارادانەبو،بەڵام تێکچونی پەیوەندی یەکانی نێوان حکومەت و شێخ ئەحمەدی خودانی بارزان بەهۆی بێئەنجامیی کۆبونەوەکانی هەولێر بەسەرپەرشتی موتەێەڕیفی هەولێر بەدرەدین عەلی بۆ چارەسەرکردنی کێشەی نێوان خێڵی بارزان و خێڵەکانی هەرکی و سورکی و شیخانی لۆلان، بەوهۆیەوەی گوایە حکومەت لایەنگیریی لە دوژمنانی بارزانیان دەکات، چەند روداوێکی گرنگی بەدوی خۆیداهێنا وەک تیرۆرکردنی بەدرەدین عەلی موتەصەڕیفی هەولێر و صدیق میران سەرۆکی خێلی خۆشناو، هەروەها فەرمانی دەستگیرکردنی مامۆستا برایم ئەحمەد ی سکرتێری پارتی بونەهاندەری پارتی و بارزانی مستەفا بۆ لەباوەشگرتنی (هەراکە). ئەوەبو سەرانی پارتی خۆیان گەیاندە شاخ و فویان بە کەڕەنای شۆڕشداکرد و جەماوەرەکەی پارتیش ئامادەی چەکهەڵگرتن و قوربانیدان بو، بێئاگا لە پێشخان و سەروبنی پێشهاتەکە،هەرئەوەبو کوردایەتی و مافەکانی کورد هانیدەدان چەکی شۆڕش بکەنە شان یا بەنهێنی لە شارو شارۆچکە و گوندەکان خەبات بکەن، فراوانکردن و بەردەوامیی بەو بزوتنەوە و شەڕەتەقە و شوڕشی چەواشەکاری یە بدەن و سەرسەختانە شەڕی ژیان و مردنیان دەکرد و وایاندەزانی کوردایەتی دەکەن، نازانن ئەوەی دەیکەن هێندەی لە خزمەت کۆمپانیا مۆنۆپۆڵەکانی نەوت، ئیسرائیل، ئێران، سوریا، سعود، کوێت دا بو، لەخزمەتی کورددا نەبو. پێویستە ئەوەش لەبیرنەکەین کە ئەو وڵاتانە ی بەرژەوەندی یان لە بێهێزکردنی رژێمەکانی بەغدا دا بو، جگە لە لیبیای پێشەوای شەهید موعەممەر قەززافی کە دۆست وپشتیوانی راستینەی کورد بو،ئەوانی دیکە بۆ عەلی نەدەگریان، شینی هەریسەکەیان دەکرد. هەر ئەو وڵاتانەش، بگرە زۆرینەی گەلانی عەرەب موسوڵمان و حکومەتەکانیان شۆڕشەکە بە دەستنێژی دەستگای هەواڵگریی بەریتانیا و ئێسرائیلی دووەم ناودەبرا .
کوردی باشورکوێرانە وبەکاریگەریی راستەوخۆی هەست و سۆزی کوردایەتی، بێئاگا لەبناوانی هەڵچون و چونە شاخ و چەکهەڵگرتنەکە و لەوەش کە ئەم یاخیبونە لەبەرژەوەندی ئێران و کۆمپانیا مۆنۆپۆڵەکانی نەوتە، بووە بەردەباز بۆروخاندنی رژێمی یەکەمین کۆماری عێراق بەسەرۆکایەتی پێشەوای نێشتیمان پەروەر شەهید ژەنەڕال عەبدولکەریم قاسم و هاتنە سەرکاری بەعسی یە راستڕەوەکان و سورکردنی عێراق بە کوردستان و عەرەبستانی یەوە بەخوێن. ئێستا دەتوانین بپرسین ئەگەر بارزانی و پارتی دەستیان بەو مافانەوە بگرتایە کە پێشەوا عەبدولکەریم قاسم بێمنەت، بێ شەڕو کوشتار و ماڵوێرانی وکیمیاباران و ئەنفال و.. پێشکەش بەکوردکران، نەچونایەتە شاخ و ماوەی15 پازدە ێاڵ شەڕەتەقەو ئەو هەمو قوربانی و ماڵوێرانی و کاولکردنی وڵات، باشور ئاسایی بژیایە و لەبری تەقوتۆق سەرگەرمی خوێندن و پێشەسازیی و ئاوەدانکردنەوە بوینایە، حاڵمان بەم حاڵەو رۆژمان بەم رۆژە رەشە دەگەیشت؟ بێ ئاو و کارەبا و نەوت و ئاوەدانی و خزمەتگوزاری وچی و چی دەبوین، فێرە جاشێتی وبون بە بەردەبازی هەرلایەنێک دەبوین بۆ ئامانجێکی خۆی بەردەبازی گەرەک بێت؟ سەرکردایەتی شۆڕشی ئەیلول کە بڕیاری ئاگربەستی دەدا لەگەڵ بەغدا، بڕیارەکە لەکوێ وە سەرچاوەی دەگرت؟ دوجاریان لە 1964 و 1970 دا بۆ بەرژەوەندی تایبەتی سەرکردایەتی شۆڕش بو دژی باڵەکەی مەکتەبی سیاسی، جارەکانی دیکەش لەسەر پێشنیازی مۆسکۆ بووە، بۆ پاراستنی هاوپەیمانەکانی لەکەوتن و هاتنەسەرکاری دارودەستەی سەر بە رۆژاوا . نکۆلی لەوەناکرێت ئەو ئاگربەستانە چەندین خاڵی ئەرێنی و نەرێنی بەدواوەبو، پێشمەرگە پێویستی بە پشویەک حەسانەوە هەبو، گەلێش دەبو دەرفەتێکی بۆبڕەخسێت پێداویستی یەکانی ژیانی رۆژانە و باری گوزەرانی خێزان رێکبخاتەوە، بەتایبەتیش کە لەکاتی شەڕدا ئابڵوقەی سەخت بەسەر هەمولایەکی باشوردا دەسەپێنرا، هەرکوردێک بە کیلۆیەک چا یا شەکرەوە بگیرایە، هەر لەو شوێنەدا گولـلەباران دەکرا!
زۆر سەیرە هەروەک لە دوکانەکانی (شۆڕش ) نوسرابێت: چەو و لم بۆ فرۆشتن، شۆفڵ و حەفارەش بۆ کرێ!
کوردی باشور وەک بەردەباز شەڕی لەپێناو ئاگربەست و ئاشتەوایی نێوان عەرەب و جولەکەش دەکرد!! حکومەتی بەعسی یەکانی عێراق دژی پڕۆژەی ئەو رێککەوتنە بو کە ئەمەریکا 1974بەسەرپەرشتی وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا (هینری کیسنجەر) خستبویە بەردەم حوسنی موبارەک – سەرکۆماری میصر، حافز ئەسەد – سەرکۆماری سوریا و کەنیستی ئیسرائیل بۆ ئەوەی لەسەر بەندەکانی رێکبکەون. کاتێک ئەوان نێگەرانیی خۆیان دەربڕی لەوەی هەڵوێستی عێراق دژایەتیکردنی رێککەوتن وئاشتی نێوان عەرەب و جولەکەیە، وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا هینری کیسنجەر دڵنیایکردن کە عێراق هیچی بۆناکرێت و شای ئێران چارەسەری ئەوە دەکات(لەڕێی شای ئێرانەوە بەڵێن بە سەرکردایەتی شۆڕشی باشور درابو، بیانو بە عێراق بگرن و شەڕهەڵگیرسێننەوە، دڵنیابن عێراق بە چ چەکێک پەلامارتان بدات، ئێوەش هاوشێوەی ئەوچەکانە دەگاتە دەستتان بۆ هێرشکردن یا بەرگریکردن ) کاتێک شای ئێران کتوپڕ لەگەڵ صەدام حسێن رێککەوت، هینری کیسنجەر گلەیی لە حەمە رەزا شای ئێران دەکات و دەڵیت(ئێمەتان لەو رێککەوتنە ئاگادار نەکرد، ئاخر ئێمە بە بڕی 25 ملیۆن دۆلار چەکمان بۆ کوردەکان کڕیبو.) راستە رێککەوتنی 11ی مارتی 1970 ی نێوان بارزانی مستەفاو صەدام حسەین قۆناغێکی گرنگ و دەستکەوتێکی مەزن بو بۆ کورد، بەڵام رازینەبۆنی سەرکردایەتی شۆڕش دوای چوار ساڵ بەڕێککەوتنەکەو هەڵوەشاندنەوەی لە بەهاری 1974 داو هەڵگیرساندنەوەی شەڕ هەڵەبو، هەڵەیەکی هێندە گەورەش بو، زیانەکانی بەلاپەڕەکانی دیرۆکی کوردەوە زەق زەق دیارە.
رێکخراوی قاعیدە و دواتر دەوڵەتی ئیسلام لەعێراق وشام(داعش) بێئەوەی خاوەنی بستێک خاک و جێگە پێیەک بێت لە عێراق یا لە سوریا، لەهەردو وڵاتەکەداو لە بەشێکی بچوکی باشوری کوردستانیش خۆی دامەزراند و بەرەنگارییەکی ئازایانەی ئەمەریکاو هاوپەیمانەکانی دەکرد و ئەگەر(ساویلکەیی و خۆشباوەڕیی)کورد نەبوایە، داعش تەپڵی تۆپانی بە ئەمەریکا وهاوپەیمانەکانی و سوپا بێسەروبەرەکەی عێراق و هێزەکانی قودس و قەرارگای رەمەزان و خودی تارانیش دەکرد و دەوڵەتی عێراق و شام یش دادەمەزرا بە سەرۆکایەتی عومەر بەغدادی کە بەپلانی ئەمەریکا لە زیندانی سەربازگەیەکی ئەمەریکا لەبەغدا هەڵات لەگەڵ دوهەزار تیرۆریستدا.. (سڕکردەکانی باشور) پێشهاتەکەیان زۆربەهەڵە خوێندەوە و لەنێوان کەوتنی عێراقە شەقوشڕەکە بەدەستی داعش وبونە هاوسەنگەری ئەمەریکاو هاوپەیمانەکانی، نازناوی کوڕە ئازاکەو ئافەرینەکانی هەڵبزارد و زۆریش شانازی پێدەکرد! گەلی برادەرینە ئاخۆ بەبەراورد لەگەڵ بارودۆخی ئێستەی هەرێمی باشوری کوردستان جیاوازی یەکە چیدەبو؟ چاکتر دەبو یا خراپتر؟ هەرنەبێت ئەو کات چەندین ئەگەر و بژاردەمان لەبەردەستدا دەبو، جەنگ یا رێککەوتن، رێککەوتن لەبەرژەوەندی کورد بو لەهەرچوارپارچەی کوردستاندا(هەرنەبێت تورکیای خوێنخۆری کورد بێدۆست و پشتێوان دەمایەوە دژی کورد). کۆماری ئیسلامیی ئێرانیش،بونی هێزێکی سەرکەوتوی بە قەبارەی داعش لەپەنا سنورەکانیدا بە مەترسی یەکی گەورە دەبینیی و شەڕەکە دەبووە شەری ئیسلامی سوننە مەزەب بە سەرۆکایەتی داعش و پاڵپشتیی پارەوپولی وڵاتانی کەنداو بەرامبەرئیسلامی شیعە مەزەب بە سەرۆکایەتی مەلا ئاخوندەکانی ئێران (دەبێت ئەوە لەبەرچاوبگرین کوردستان نەبێتە شەڕگەی نەیارانی کورد، کوردستان بە درێژایی مێژو گۆڕەپانی تەراتێن و لەشکرکێشی یەکانی دوژمنان بووە وهەرگیز کورد خاوەن بڕیار نەبووە و ئێستاش هەر پێکدادانێکی نێوان ئەمەریکا و هاوپەیمانەکانی و ئێران روبدات، حوکمەتۆڵکەکەی هەرێم خاوەن بڕیار نییە و باشور وێران دەبێت). گشت لایەنەکانی گۆڕەپانەکەی باشور و رۆژهەڵات پاشەکشەیان کرد لەبەردەم پارتیدا، بەڵام ئایا پارتی و پێکەکە لەروی ستراتیژ و تاکتێک، هەڵسوکەوتی نێو گەمەی نێونەتەوەیی یاریزانەگەورەکان دا، لەسەرکەوتنە بەرچاو ودەستکەوتە گرنگەکاندا بەراورد دەکرێن؟

چەند نمونەیەکی دیکەی کورد، کوڕە ئازاکەی رۆژهەڵات بەردەبازە، بێ خەڵات:
1- گورگەبۆری تورک، مستەفا کەمال صاڵی 1920 بەفرتوفێڵی برایەتی تورک و کورد پەرلەمانتارێکی کوردی خەڵاتاند بەنێوی حەسەن خەیری، رەوانەی کرد بۆ ئامادەبون لە کۆنگرەی لۆزان و لەوێدا وتی ئێمەی کورد لەگەڵ براتورکەکانمان دەژین و نامانەوێت جیابینەوە.. کاتێک گەڕایەوە تورکیا بەتاوانی ئەوەی بە بەرگ و پۆشاکی کوردی یەوە هاتۆتە پەرلەمان لەسێدارەدرا! کابرا وەسیەتی کرد هەرکەس بەلای گۆڕەکەیدا تێپەڕی تفێکی لێبکات.
رێکخراوی نهێنی یەکێتی و پێشکەوتن 1889 لە تورکیا لەلایەن دەستەیەک روناکبیری تورک و کورد دامزراو نێوان1902– 1908 دوکۆنگرە لە پاریس دەبەستن بە ئامادەبونی دونوێنەری کورد عبدالرحمن بدرخان و حیکمەت بابان لە ژیر دروشمی (حریت عدالت مساوات اخوت) کە لە شوڕشی فەرەنسا و ماسۆنییەکانەوە وەرگیرابون.(4) ئەنجومەنی باڵای زانستیی تورکیا لە پێنج ئەندام پێکهاتبو، سیانیان کوردبون شێخ ئەحمەد فایز، ئیبراهیم حەیدەری و شێخ محەممەد غالب.
صاڵی1966 رۆژنامەنوسێک لەمەلا مستەفا دەپرسێت ژمارەی پێشمەرگە چەندە؟بارزانی لەوەڵامدا دەڵێت بیست هەزار. رۆژنامەنوسەکە دەڵێت میریی 30سی هەزار چەکداری کوردی لەپاڵدایە ( هەتا ژمارەی جاش کەمتر بێت، رێزتان لەدەرەوە زۆرترە)(6)
سەرەتای شۆڕشی نوێ، جۆرج حەبەش پێشەوای بەرەی میللی رزگاریخوازی فەلەستین چەردەیەک چەک دەدات بە یەکیتی نیشتیمانی کوردستان، بەڵام بەمەرجێک یەکەمجار لە صالیادی دامەزراندنی رێکخراوەکەیدا دژی سوپای عیراق بەکاربهێنرێت!
لەکوتاییشدا لەخوێنەری هێژا دەپرسم ئەو چوار بڕگەیەی خوارەوە چۆن تێدەگات؟
1963 سێ بنکەی بێتەلی بێگانەی تایبەت بە ئێران، تۆرکیا، سوریا لەشارەکانی کەرکوک، هەولێر و موسڵ دامەزرێندرابون، بێتەلێکێش لەسەری چیای ئاکرێ دامەزرابو لە ژێر چاودێری ژەنەراڵ عەلی عامرسەرۆک ئەرکانی سوپای ئەردەن دا.(7)
دامەزراندنی حیزب هەروا لە خۆڕا، یا بەچاولێکردن، هیچی لەسەربنیاتنانرێت و هێچیشی لێبەرهەمنایەت. هەردو رێکخراوی ژیانەوەی کورد(ژێ. کاف) و حیزبی هیوا بون بە قوربانی پدک – ئێران وپدک – عێراق!
تاڵەبانی لەدیمەشقەوە: لەچیاکانی کوردستان چەک هەڵدەگرین بۆ سەرقاڵکردنی سوپای عێراق کە نەیپەرژێتە سەر دوژمنکاریی بەرامبەر کۆماری سوریا.
سەرکۆماری عێراق جەلال تاڵەبانی بە (جۆ بایدن) دەڵێت: پرۆژەی دابەشکردنی عێراق بەسەر سێ بەشدا، هیچ حکومەتێکی عێراق پێیرازینابێت، لێگەڕێن کێشەکانمان بەشێوەی تایبەتیی خۆمان چارەسەربکەین.
دێگەڵە سنوری نێوان پارتی و یەکێتی نییە، سنوری نێوان هەژمونی تورکیا و ئێرانە (عوسمانیی و صەفەوی یەکەی جاران).
ئەوەی لە ئەم وتارەدا جێیبۆتەوە چی بەسەردا هێناین؟ داڕوخان، شکانەوەی کەسایەتیی، خۆبەکەمزانین، بێهیوایی و لاوازبونی خواستی ئازادیی و سەربەخۆیی.
وتەی کوتاییش جێدەهیڵم بۆهونەری گەورە مامۆستا هێمن کەدەفەرموێت:
(رۆژگار هاڕیومی وەک ئەسپۆنی ورد ** هێز وتوانای لێبڕیوم دەردە کورد
بومە گەپجاڕ و دەکا گاڵتان بەمن ** ئەو رمۆزنەی زەندەقی چوبو لەمن)
ژێدەرەکان:

ژێدەرەکان:
1 – بۆ زانیاریی زیاتر بڕوانە:نوری کەریم، پانۆڕامای دیرۆکی کورد،بەرگی یەکەم، بەشی دووەم لاپەڕە 197.
2 – ژێدەرەکانی 45 ، 49 ، 50 ، 52 ، 53 ، 54 ژێدەری چەند لاپەڕەیەکە لە نوری کەریم (پانۆرامای دیرۆکی کورد) بەرگی 1،بەشی 4 لاپەڕەکانی 403 ، 404 ، 405 ، 406 ، 407 .
3 – یاساکە ناوی (قانون اڵاێلاح الزراعی – یاسای چاکسازیی کشتوکاڵ) بو، بەڵام لە راستیدا ئەو یاسایە بۆ دابەشکردنی زەوی وزاری ئاغاو دەرەبەگەکان بوبەسەر جوتیاراندا و دەبوایە ناوبنرایە (یاسای دابەشکردنی زەوی کشتوکاڵ).
4 – شێوە نوسین ورێنوسی تورکیی عوسمانی بە ئەلف و بێی عەرەبی.
5 – دیوانی پیرەمێرد، ئامادەکردنی لیژنەیەک، بەرگی یەکەم ، بەغدا،1999 .
6 – شەوکەت مەلا ئیسماعیل، رۆژانێ لە مێژوی شۆڕشی ئەیلول،لا/244 .
7 – شەوکەت مەلا ئیسماعیل،هەمان سەرچاوەولاپەڕە.

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت