ناودار زیاد: بایەخى هه‌نارده‌كردن و گواستنه‌وه‌ی نەوت بۆ هەرێمى كوردستان.

Avatar photo

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

وزەی هایدرۆكاربۆنی له‌ جیهاندا تا ئێستاش بێ جێگرەوەیە، هه‌رچه‌نده‌ کۆشش هه‌یه‌ بۆ جێگرتنه‌وه‌ی به ‌وزەی با و ئاو و خۆره‌تاو و…تاد. به‌ڵام نه‌گه‌یشتووه‌ته‌ ئاستی جێله‌قكردن به‌ وزەی نه‌وت. له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌رهه‌مهێنان و پیشه‌سازی له ‌بواره‌كانی ته‌كنۆلۆجیای ئۆتۆمبێل و كارخانه‌ جۆراوجۆره‌كان پێویستییه‌كی بێ سنووریان به‌م وزەیه‌ هه‌یه‌. بۆیه‌ له‌ دۆخێكی وادا سه‌رچاوه‌ی سامانه‌ نەوتییه‌كان و هێڵه‌كانی گواستنه‌وه‌ و بازرگانی ئه‌م سامانە برەوى هەیە و گەرموگوڕە. ئه‌مه‌ش وڵاته‌ پیشه‌سازی و به‌رخۆره‌كانی نەوت و گازى سروشتى به‌ وڵاته‌ به‌رهه‌مهێن و هه‌نارده‌كارەکانەوە وابەستە دەکات‌، له‌م ڕووه‌وه‌ پاراستنی ئاسایشی بازاڕی نەوت و غاز و هێڵه‌كانی گواستنه‌وه‌ ئه‌وله‌ویه‌تی وڵاتانی زلهێزی جیهانه‌. به‌تایبه‌ت ده‌سته‌به‌ركردنی سه‌رچاوه‌كانی وزەی ده‌وروبه‌ری ده‌ریای قه‌زوین و كه‌نداو له‌ ستراتیژییه‌تەكانی وڵاتە یەکگرتووەکانى ئه‌مه‌ریكا و یه‌كێتی ئه‌وروپایه‌. كه‌واته‌ ئاسایشی هه‌ندێك وڵات پەیوەندیی به‌ پلانى ستراتیژی وزەوە‌ هه‌یه‌.
وڵاتە زلهێز و بەهێزەکانى جیهان له ‌پێشبڕكێیه‌كی توند و سەختدان بۆ ئه‌وه‌ی بەسەر سه‌رچاوه‌كانی به‌رهه‌مهێنان و گواستنه‌وه‌ی نه‌وت و گازی سروشتیدا زاڵبن، ده‌بینین بۆ ده‌سكه‌وتنی سه‌رچاوه ‌و هێڵه‌كانی گواستنه‌وه‌ی وزە كێشمه‌كێش و ململانێی ئه‌مه‌ریكا و ڕوسیا له‌ سوریا قەیرانێکى مه‌ترسیداری خوڵقاندووە‌.
چاره‌نووسی سیاسی و ئاسایشی هەرێمی كوردستانیش گرێدراوەتەوە‌ به‌ ڕێژه‌ی به‌رهه‌مهێنانی نه‌وت و گاز لەگەڵ هاوسه‌نگی و دیبلۆماسیه‌ت له ‌ناردن و به ‌بازاڕكردنیدا. لێکەوتەکانى ئەو گرێبەستەى کە حکومەتى هەرێمى کوردستان لەگەڵ کۆمپانیاى ڕۆزنەفتى ڕوسیدا کردى لە ساڵى ( 2017 ) دا دەرئەنجامەکەى ئێستا دەردەکەوێت، بەو پێیەى پێچەوانە و دژ بوو لەگەڵ خواستى ئەمەریکادا، چونکە ئەمەریکا دەیان ترلیۆن دۆلارى لەپێناوى هەرێمى کوردستاندا خەرجکردووە، بۆیە پێى قووت ناچێت یەکێک لە نەیارە سەرسەختەکانى کە ڕوسیایە بێت و خێر و بەرەکەتەکەى بۆ خۆى ببات.
ئاشكرایه‌‌ له ‌ئاستی ناوخۆشدا حكومه‌تی به‌غدا هه‌وڵی جۆراوجۆریدا بۆ بێڕەواجکردنى سیاسه‌تی وزەی هەرێمی كوردستان و ته‌نانه‌ت هه‌ندێك كۆمپانیای ناچار كرد یان به‌غدا یاخود هه‌ولێر هه‌ڵبژێرن، كه‌ هه‌ولێریان هه‌ڵبژارد، هەڵبەت قازانجى زیاتریان لە هەولێر دەست دەکەوت بۆیە هەولێریان هەڵبژارد. بەڵام به‌غدا به‌هۆی كێشه‌كانی له‌گه‌ڵ سوننه‌ و ناکۆکى نێو ماڵى شیعەش نەدەپەرژایە سەر‌ بیانووگرتن بە هەرێم. ئێستا دەبینین کە بەغدا بە هاوکارى ئەمەریکا لە هەوڵى خۆڕێکخستنەوەدایە، فشارێکى زۆریان لەسەر هەرێم دروستکردووە تاکو دەسبەردارى سیاسەتى پێشووى وزە بێت و بچێتە ژێر خواستى ئەمەریکا و بەغداوە. هه‌روه‌ها له ‌ئاستی ناوچه‌ییشدا هەرێمی كوردستان نەیتوانى له ‌گواستنه‌وه‌ و هه‌نارده‌كردندا هاوسه‌نگی له‌نێوان توركیا و ئێراندا ڕابگرێت، وێڕاى ئەوەى بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی گوشاره‌كانی توركیا و ئێران و وه‌ك ده‌روازه‌یه‌كیش نەیتوان ئه‌فغانستان و عه‌ممان و ئوردن و ته‌لئه‌بیب به‌كاربهێنێت. له‌سه‌ر ئاستی جیهانیشدا هەرێم لە دەرەوەى تێگەیشتندا بووە لە خواست و مەیلى هەر یەک لە ئه‌مه‌ریكا و یه‌كێتی ئه‌وروپا و ڕوسیا و چین و هیندستان و ژاپۆن پێکەوە و لە یەک کاتدا بۆ ده‌ستڕاگه‌یشتن به‌ وزەی هەرێمی كوردستان.
ده‌توانرا سامانى وزە و نەوت‌ بكرێته‌ چه‌كێكی جیۆسیاسی كارا و له ‌بواره‌كانی دیبلۆماسی نه‌ته‌وه‌یی و ئابووریی و سیاسی پێشبخرێت چونكه‌ به‌هۆی ئه‌م سامانه‌وه‌یه‌ كه هەرێمى كوردستان ‌سه‌نگ و پێگەى قورسى هەیە ‌و كه‌وتۆته‌ ناو تۆڕی جیۆپۆله‌تیك و جیۆئابووریی جیهانییه‌وه‌. ئەگەر بێتوو جڵەوى سیاسەتى نەوتى بەدەستەوە نەمێنێ ئەوا چیتر دەور و سەرنجڕاکێشی ئەم چەند ساڵەى دوایى نامێنێت کە خۆى تەسەڕوفى بە نەوت و وزەوە کردووە.

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت