پشتیوان عەبدوڵا : قەیرانی ئینتمای نیشتمانی لە کوردستانی باشور و هۆکارەکانی .
ئینتمای نیشتمانی چەمکێکە ، کە کەم تا زۆر لە ناوەندی سیاسی و سۆسیۆلۆجی کوردی و لە لایەن سیاسەتمەداران و ڕۆشنبیران قسەی لەسەر کراوە . دیارە ئەم چەمکە زیاتر پەیوەندی هەیە بە چۆنایەتی تێڕوانینی تاکەکانی کۆمەل بە چۆنیەتی ناساندنی خۆیان بەرامبەر بە وڵات و نیشتمان ونەتەوە هەر لە لەوێشەوە تاکەکانی کۆمەلگا پێناسەکردنی کەسایەتی کەلتوری و فەرهەنگی خۆیان و ناسنامەی نەتەوەیی و نیشتمانی بە دەست دێنن .
ئینتمای نیشتمانی وەک چەمکێک بە دڕیژایی میێژوو و بە پێی قۆناغە میژویی یەکان گۆڕانکاری بەسەردا هاتوە بەڵام لەگەل سەرهەڵدانی چەمکی ناسیۆنالیزم وڵاتە مۆدیرن و نەتەوەییەکان وە لەگەڵ گوزەرکردنی کۆمەڵگاکان لە کۆمەلگەی تەقلیدی بۆ کۆمەڵگای مۆدیرن ئەم چەمەکە گۆرانکاری بەسەردا هاتوەو خۆی نوێ کردۆتەوە و مانایەکی کۆنکریتی تری داوە بە دەستەوە . دەتوانین بڵێین کە بەر لەدروست بونی دەوڵەتی مۆدیرن و هاتنە کایەوەی بیرۆکە و ئایدۆلۆژی ناسیونالیستی ، کەسەکان ناسنامە و کەسایەتی خۆیان لە چوارچێوەو لەسەر بنەمای خیڵ و تیرەو مەزهەب و دینەوە بنیات دەنا و پێناسە دەکرد .
لەگەل شۆرشی پیسەشازی ئینگلترا و شۆرشی فەرەنسا و شەری ناوخۆی ئامریکا ، ئەم چەمکە بە شیوەیەکی فەلسەفی تر و کۆنکریت تر هاتە ناو دونیای سیاسەت و کۆمەڵناسیەوە . وە بە شیوەیەکی زۆر ڕۆشنتر لە لایەن نوسەران و ڕۆشنفکران و فەیلەسوفەکانەوە قسە و باسی لەسەر کراوە.لەگەل نوێبونەوەی کەلتوری ئەوروپا و بنیاتنانی فەرهەنگێکی نوی لە ڕێگای دوو شۆرشی بە دوای یەک دا هاتوی فەرهەنگیەوە ( ڕێنسانس و ڕۆشنفکری) ئەم چەمکەش گۆڕانکاری بەسەر داهاتووە . دوای پێکهینانی دەوڵەتی مۆدیرن و شۆرشی فەرهەنگی ، مرۆڤەکان دەستبەرداری پێناسەی کەسایەتی خۆیان ، لە چوارچێوەی خێڵ و تیرە و مەزهەب و دین و ناوچەوەگەرایی یەوە بوون و پێناسەی کەسەیاتی و ناسنامەی کەسایەتی خۆیان لە چوارچێوەی ئەو ووڵاتە نەتەوەیی یانەی کە تیایدا دەژیان پێناسە دەکرد .
دیارە لە کاتێک دا کە کۆمەڵگای کوردی تا ئێستاش لە کلاسیک وتەقلیدا دەژیت و ژیان دەکات وە نەیتوانیوە و یاخود باشترە بڵێین ڕێگای پێ نەدراوە کە نوێبونەوەی کەلتوی و فەرهەنگی بە خۆیەوە ببینێت لە چەشنی رێنسانس و ڕۆشنفکری، تێڕوانیینی تاکی کورد تا ئێستاش و تا ڕادەیەکی زۆر بۆ ئەم چەمکە لە چوارچیوەی خێل و تیرە و مەزهەب و دین و ناوچە و ناوچەگەرایی دا خۆی دەبینێتەوە . تەنانەت ئەم ئەقلیەتە لە ناو هەندێک لە ڕۆشنبیران و نوسەران و سیاسەتمەدارانیش باوە ، بۆ نمونە گەر سەیر بکەن هەندێک لە ڕۆشنبیران و نوسەران و ڕۆشنفکران و سیاسەتمەداران پاشگری خێل و عەشیرەت و ناوچە یان با ناوەکانی خۆیان لکاندوە .چەند سەدەیەک بەر لە ئێستا کە کۆمەڵگای ئەوروپی کۆمەڵگایەکی تەقلیدی بوو ، هەر ڕۆشنبیران و نوسەران و فەیلەسوفان بوون کە لە ڕێگای نوسین و دایەلۆگی فکری و فەلسەفی یەوە بوون بە هۆکاری بنجینەیی و داینامۆی سەرەکی گۆرانکاریە گرنگەکانی ئەوسای ئەوروپا و هاتنە کایەوەی شۆرشی نەتەوەیی و پێکهاتنی دەوڵەت و گۆڕانی کۆمەڵگای ئەوروپی لە تەقلیدەوە بۆ مۆدیرن ، کە چی لە کۆمەڵگای کوردی تا ڕادەیەک پێچەوانەکەی دەبینرێت ، دیارە مەبەستم هەموو ڕۆشنبیران و نوسەران و سیاسەتمەداران نی یە . جا.گەر نوخبە نەیتوانیبێت خۆی لەم کیشەیە ڕزگار بکات هەتمەن زۆر سەختترە کە کەسانی ئاسایی کۆمەڵگا توانیبێتیان یان بتوانن خۆیان لەم گیژاوە دواکەوتوە ، کە تا ڕادەیەک ڕیگر بوە بۆ بەهیز بوونی ناسنامەی نەتەوەیی و نیشتمانی ، ڕزگار بکەن . ئەمە بەشیکی کێشەکە یە .
دیارە کورد هەمیشە وەکو نەتەوەیەکی چەوساوە ( ئەگەر گونجاو بێت بۆ باسەکەمان ناوی لێ بنێین نەتەوە ) نەک تەنها دەورو کارگردی کەلتوری و فەرهەنگی نەتەوە سەردەستەکانی لەسەر بوە بەڵکو دەورو کارکردی دەوروبەر و جیهانیشی لەسەر بوە . لە دوو دەیەی ڕابردو دا لە ژیر دەورو کارکردی پرۆسەی جیهانگیری و کرانەوەی کۆمەلگای کوردی بە ڕوی دونیای دەرەوە ئەم دەور و کارکردە جیهانیە زۆر چرتر بۆتەوە . خودی ئەم کرانەوەیە بە ڕوی دونیای دەرەوە دا هەندێک لایەنی پۆزەتیفی هەبووە لەسەر کەلتور و فەرهەنگی کوردی بەلام بە گشتی من پێم وایە لە ڕوی ناسنامەی نەتەوەیی و نیشتمانی دەورو کارکردەگانی زیاتر نیگەتیڤ بووەو تاکی کوردی کردوە بە بەشێک لە سیستەمی سودمەندگەرایی لۆکاڵ و جیهانی کە تەنها بە دوای کایە مادی و غەریزیەکان دا بگەڕێت و لە هەمان کاتدا کایە رۆحی و مەعنەویەکان فەرامۆش بکات کە خودی ئەمەش بۆتە هۆی لاوازبون و کاڵبونەوەی ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد . چونکە هەروەک لە ولاتانی پێشکەوتوو دەبینرێت و هەستی پی دەکرێت ، لەگەل دەستپیکردنی پرۆسەی جیهانگیری ، ئینتمای نیشتمانی تاکی ئەوڕوپی ڕووەو کاڵبونەوە و بێ هیزی ڕۆیشتوەو وتەنانەت دەکرێت بە قەیرانی ئینتمای نیشتمانی تاکی ئەروپی و ئەمریکی ناوی ببەین .
بەلام بارودۆخی خەلکی کورد لە چاو ئەو نەتەوانەی کە خاوەنی نیشتمان و ولاتی خۆیانن بە تەواوی جیایە . لە کاتیکدا کە دەبوایە ئنتیمای نیشتمانی لای تاکی کورد لە کوردستانی باشور بەهێز بوایە بە حوکمی ئەوەی کە تا ئیستا کورد نەگەیشتوە بە ڕزگاری نەتەوەیی و سەربەخۆیی نیشتمانی وبەشێک لە خاکی نیشتمانەکەشی لە ژیر دەستی نەتەوەی سەردەست دایە و مەحکوم کراوە بە مادەی ١٤٠ و لە ژیر رەحمەتی ئەو مادە مردوە دایە ، دەبوایە ئنتمای نیشتمانی لای تاکی کورد وەکو هەر نەتەوەیەکی ژیر دەست بەهێز بوایە .
بە داخەوە ئیمە دەزگایەکی راپرسیمان لە کوردستانی باشور نی یە بۆ هەڵسەنگاندنی بەبەتە هەنوکایی و گرنگەکانی کۆمەڵگا .جا لەبەر ئەمە قسەکردن لەسەر ئەوەی کە ئایا ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد بە هیزە وەیان بی هیزە ئەوا تەنها دەکرێت لە ڕوانگەی هەندێک دیاردە و ڕووداو وپێوەر و معیارەوە وەلامی پی بدرێتەوە . نەک لە ژیر ڕۆشنایی ڕاپرسیەکی فەرمیەوە کە لە کوردستان ئەنجام درابێت کە تیایدا و بیر و بۆچونی ژمارەیاکی بەرچاو لە خەڵکی کۆمەلگای ئیمە وەرگیرابێت سەبارەت بەم بابەتە .
بە بیر و بۆچونی منەوە بۆ سەلماندنی ئەوەی کە ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد بە ڕاستی لاوازە یان بەهیزە دەبیت وەڵامی جەند پرسیارێک لە تاکەکانی کۆمەڵگای کوردی لە ڕیگای ڕاپرسیەک وەربگیرێتەوە . هەندێک لەم پرسیارانەش بریتین لە :
• خۆت بە خەڵکی یان هاولاتی و هاونیشتمانی کوێ دەزانیت ؟
• گەر بیانیەک لێت بپرسێت خەڵکی کوێیت ،چ وەلامێکی دەدەیتەوە ؟
• بەختەوەروشادمانیت کە لەم ولاتەی(هەرێم) ـەی خۆت دەژیت ؟
• گەر دەرفەتت هەبێت ئەم وڵاتەی خۆت جێبهێلیت وڕێگات بۆ بڕەخسێنن بچیت بۆ ولاتێکی تر.ئەم کارە دەکەیت یان نا وە بۆچی ؟
• گەر لە تەک جنسیەی ولاتەکەی خۆت ، خاوەن جنسیەی ولاتێکی تر بیت و لە ولاتەکەی تر پێیان وتی کە ناتوانی هەلگری ٢ جنسیە بیت و دەبێت دەستبەرداری دانەیەکیان بیت . دەستبەرداری کامە جنسیە دەبیت ؟
• گەر ولاتەکەت دووچاری هەڕەشەی دەرەکی بوو ، ئامادەی ژیانی خۆت لە پیناودا بەخت بکەیت ؟
وە جەندەها پرسیاری تری لەم چەشنە .
ئەوا تەنها لە ڕیگای وەرگرتنەوەی وەلامی ئەو پرسیارانە و چەندەها پرسیاری تری لەم چەشنە بۆمان ڕون دەبێتەوە کە ئایا ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد چۆنە.من لەو بڕوایەدام گەر ڕاپرسیەکی لەم چەشنە بکرێت بە تەواوی بۆ هەموو لایەک ڕون و ئاشکرا دەبێت و ڕوون دەبێتەوە کە ئینتمای نیشتمانی لە ئیستادا لای تاکی کورد بێ هێزە .
گەر بمانەویت بە ووردترکۆنکریت تر قسە و باس بکەین لەسەر ئاستی ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد هەر لە رابردوەوە تاوەکو ئیستا ، دەبێت سەیرێک بۆمان ڕون دەبێتەوە کە ئینتمای نەتەوەیی و نیشتمانی لای تاکی کورد لە هەڵکشان و دابەزین دا بووە . وە دەکرێت لەم ڕوانگەوە کۆمەڵگای کوردی دابەش بکەین بەسەر چەند قۆناخێکەوە .
بەر لە ڕاپەڕینی ئازاری ١٩٩١
دیارە کورد لە کوردستانی باشور وەک کوردی بەشەکانی تری کوردستان و هەر نەتەوەیەکی تری چەوساوە لەو ولاتانەی کە کوردستانیان پیوە لکێندراوە هەمیشە لە بەشداریپێکردنی سیاسی و پیکهاتەی سیاسی ئەو ولاتانە دورخراوەتەوە . لە عیراقی عروبەدا ، کورد هەمیشە پەراویز کراوە و هەرگیز بەشیک نەبوە لە بریاری سیاسی وە لە کاتێک دا کورد وەک کەمە نەتەوایەتی سەیر کراوە و مامەڵەی لەگەل کراوە هەتمەن تاکی کوردیش وەک هاوڵاتییەکی پلە خوارتر لە عەرەب سەیر کراوە . چەمکی نەتەوەی زۆرینە و نەتەوەی کەمینە لە هەر کۆمەلگایەک دا پیادە بکریت و شەرعیەتی پی بدرێت دیارە ئەمە ڕێک بە مانای بە دەرکردنی نەتەوەی کەمینە لە دەسەلاتی سیاسی ئەو وڵاتە . وە وەک وەلامێک بۆ ئەم حالەتە وە وەک پەرچەکردارێک بۆ ئەم چەوسانەوەیە ، خەلکی کورد هەمیشە بەردەوام بووە لە هەوڵ و تێکۆشان و خەباتی دژ بەم بارودۆخە . خودی ئەمەش هۆکارێک و هاندەرێک بووە بۆ بەهیزبونی ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد . لێرەشەوە تاکی کورد نە خۆی پی عیراقی بووە وە نە شانازیشیکردوە بە عیراقبونی خۆی ، بەڵکو هەمیشە خۆی پی کورد و کوردستانی بوە و کوردستانی سەربەخۆ بەشێک بوە لە خەون و خەیاڵەکانی . ئەم بەدەرکردنە سیاسی یە و بوونی مامەلەیەک لەگەل تاکی کورد وەک تاکی سەر بە کەمەنەتەوایەتی یەک نەک لەسەر بنەمای هاولاتیبون و نیشتمانی بون ئەم هەستکردنەی بۆ ئینتمای کوردستانی بوون و کورد بوون بەهیزتر کردوە . کاتێک دەسەلات کۆمەڵگا دابەش دەکات لەسەر بنەمای نەتەوەی زۆرینە و نەتەوەی کەمینە ، وە دەسەڵات بە دەستی نەتەوەی زۆرینەیە ،دەسەڵات و نەتەوەی زۆرینە وەکو خیر و خیرات و چاکە کردن هەندیک مافی ڕۆشنبیری و ئیداری بە کەمینە دەدەن ، ئەوە ڕێک بە مانای چەسپاندی بیرۆکەی دابەشکردنی کۆمەڵگایە بۆ هاوڵاتیانی پلە یەک و پلە دوو لەسەر بنەمای ئینتمایان بۆ زۆرینە یان کەمینە ودواتر دەرکردنی کەمینە و تاکەکانی کەمینەیە لە دەسەلات و بریاری سیاسی . هەرئەمەش هۆکاری سەرەکی بووە کە خەڵکی کورد لە کوردستانی باشورهەرگیز وە ڕۆژێک لە ڕۆژان شانازیان بە عیراقبونی خۆیان نەکردوە ، بەڵکو هەمیشە گەر واقعی حاڵیش لە بەرژەوەندیان دا نەبوبێت (هەروەک نەبووە) کە دەربڕین لە کوردستانی خۆیان بکەن ، بەڵام هەمیشە لە هزر و ئەندێشە و خەیالیان کورد و کوردستانی بووین .
لە راپەرین تاوەکو ٣١ئاب ١٩٩٦
دیارە راپەرینی خەڵکی کورد لە بەهاری ساڵی ١٩٩١ دژ بە ڕژێمی بەعس و دواتریش هەڵبژاردنی یەکەمی کوردستان و پیکهێنانی پەرلەمان و حکومەت دەورو کارکردێکی زۆر پۆزەتیڤیان لەسەر رۆحیەتی شۆڕشگێرانەی خەڵکی کورد هەبو وە لە هەمان کاتدا تەکانیکی بەرچاوی بە هەستکردنێکی زیاتر بۆ ئینتمای تاکی کورد بۆ کوردستان دا . کۆچرەوەکەش ، کە تاکە ڕوداوو بو لە کوردستانی باشور کە کوردی بە جیهان ناساند ، باشترین بەلگەی ئەم ڕاستیەن . خەڵکی کورد لە ڕێگای کۆچرەوی بەهاری ١٩٩١ بە دەسەلاتی فاشیستی بەغدا و کۆمەڵگای نێودەوڵاتی نیشان دا کە ئیمە کوردین و کوردستانین و جارێکی تر هەرگیز ئامادە نین وەکو هاوڵاتیەکی پلە دوو و کەمە نەتەوایەتی لە چوارچیوەی عیراقی عروبەدا ژیان بکەین .
لە ٣١ ئابەوە تاوەکو روخانی رژیمی بەغدا لە ٢٠٠٣
بەڵام لەگەل لیدانی پارتی کریکارانی کوردستان لە لایەن پارتی و یەکێتی و دواتر هەڵگیرسانی شەری ناوخۆو و هینانی جەندرمەی تورک و پاسداری ئیرانی و گاردی کۆماری عیراقی بۆ سەر خاکی نیشتمان لە لایەن دوو حیزبە دەسەلاتدارەکەی کوردستان ، وە بەتایبەتی ڕژێمی بەعس و گاردی کۆماری لە ٣١ ئاب دا ، ئەو ڕژیم و سوپایەی کە بەرپرس بوون لە جینۆسایدی خەڵکی کورد و ئەنفال و کیمیا باران ، ئەو ڕژیمەی کە سالەهای ساڵ خەلکی کورد بە دەستیەوە دەیناڵاند و دەچەوسینرایەوە ، خودی ئەم ڕەفتارانەی حیزبە دەسەلاتدارەکانی کوردستان بوون بە هۆکاری سەرەکی بۆ لاواز بونی ئینتمای نیشتمانی و دابەزینی ئەم ئینتمایە لە لوتکە بۆ نزمترین ئاستی . لێرەوە بۆ زۆربەی تاکی کورد – تەنانەت لەسەرەتاوە بە ئەندامان و لایەنگرانی پارتی دیمۆکراتی کوردستانیشەوە ، کە دیارە دواتر زۆربەیان دەستیان کرد بە پاسا و هێنانەوە بۆ ٣١ ئاب و دواتریش بە بەرگری کردن لەم تاوانەی سەرکردەی پارتی و تەنانەت ئاماژە پی کردنیشی وەک شانازی نەتەوەیی- وخەڵکی کوردستان ڕون بۆوە ، کە ئەوەی لە ڕابردودا لە ژیر ناوی داکۆکی کردن لە کورد و کوردستان دەکرا و کراوە ، شتیکی زیاتر نەبوە لە چەواشە و گەوجاندنی خەڵک وگەیشتنی تاقمێک و دەستەیەکی دیاریکراو بە دەسەڵاتی سیاسی . دیارە دوای ئەمە جەنگی ساردی نیوان دوو حیزبە سەرەکیەکەی کوردستان دەست پی دەکردو و کوردستانیشیان دابەش کرد بەسەر دوو ئیدارە ( هەریمی زەرد و هەرێمی سەوز ) – کە تا ئیستاش بەردەوامی هەیە . ئەلبەتە هەموو ئەو ڕوداوانە وە ئاکامەکانی ئەو ڕوداوانە کە نەهامەتی زیاتری بۆ ژیانی ڕۆژانەی خەڵکی کوردستان هێنا ئاراوە تاوەکو ساڵی ٢٠٠٣، بوون بە هۆکاری سەرەکی بۆ لاوازبونی هەستی ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد.
ڕوخانی ڕژێمی بەغدا تاوەکو نارەزایەتیەکانی ١٧ شوبات
ئەمەشیان جارێکی تر ووزە و توانەیەکی ڕوو لەسەری دا بە هەست کردن بە ئنتمای نیشتمانی لای تاکی کورد لە کوردستانی باشور. ڕوخانی ڕژیمی بەعس و چەسپاندی فیدراڵی بۆ کوردستان ( کە دیارە من تێڕوانینی خۆم هەیە سەبارەت بەم فیدرالیە ) و مادەی ١٤٠ و بەشداری ڕاستەوخۆی کورد لە دەسەلاتی مەرکەزی و پێدانی ١٧% ی داهاتی حکومەتی مەرکەزی بە هەریمی کوردستان هۆکاری سەرەکی بون بۆ گەشە و نەش و نما کردنی هەستی ئینتمای نیستمانی جارێکی ترلای تاکی کورد .
بەلام کاتیک دیاردەی گەندەڵی شیوازیکی فراوانتر و بەرچاوتری لە چاو جاران بەخۆیەوە بینی وە نەک هەر لە لایەن دەسەلاتەوە هانگاوی جدی بۆ کەمکردنەوە و نەهیشتنی بۆ نەنرا ، بەڵکو بە شیوەیەکی بەرنامە داڕیژراو و لە پیناو بەرژەوەندی حیزبی و بنەماڵەیی چاوپۆشی لێکرا وە بووە هۆی بێ بەشکردنی کۆمەڵگا لە خزمەتگوزاری و بەردەوامی دیاردەی هەژاری و دابین نەکردنی ژیانێکی شایستە بە تاکی کورد وگەورە بونی بۆشایی نیوان پێکهتەکانی سەرەوە و خوارەوەی کۆمەڵگا و نەچەسپاندنی وە یاخود لانی کەم کارنە کردن بۆ چەسپاندنی پلەیەک لە دادپەروەری کۆمەڵایەتی و ڕیز نەگرتن لە مافی مرۆڤ و بەرتەسک کردنەوەی ئازادی و هەنگاونان بەرەو دەسەلاتیکی تاکڕەوانە و سەرکوتگەرانە و نا سەروەری یاسا و بالا دەست بونی حیزب و ڕیزنەگرتن لە دام و دەزگا شەرعی یەکان و کۆنترۆلکردنی بازار و ئابوری ولات و لەویشەوە کۆنتڕۆل کردنی قوت و گوزەرانی خەڵک لایەن دەسەلات و حیزبەوە، جارێکی تر ئینتمای نیشتمانی و هەست کردن بە ئنتما بون بۆ کوردستان ڕەوەو لاوازی و بی هیزی ڕێڕەوی گرت و وەرچەرخا.
بون و نەبونی دادپەروەری کۆمەلەیەتی لە هەر کۆمەلگایەک ( دیارە مەبەستم ئەو کۆمەڵگایانایە کە خاوەن دەسەلاتی خۆمالین ) و ڕادە و ئاستی ئەو دادپەروەریە پەیوەندی ڕاستەوخۆی هەیە بە بەهیزبون و بێ هیز بوونی ئینتمای نیشتمانی . بەم شیوەیە لە هەر کۆمەلگایاک جۆریک لە دادپەروەری کۆمەلایەتی بونی هەبێت ، ئینتمای نیستمانی لەو کۆمەڵگایا بەهیز دەبێت وە بە پێجەوانەوە .
وە هەروەها بە شیوەیەکی گشتی لە هەر کۆمەڵگایەک ئنتمای حیزبی بە هیز بێت ( کە دیارە هۆکارە سەرەکیەکەی لە ولاتانی جیهانی سێهەم و دیکتاتۆری و تۆتالیتاریستیەکان دەگەریتەوە بۆ کۆنترۆل کردنی قوتی خەلک لە لایان حیزب و دەسەڵاتەوە، وە لەم ڕیگایەوە حیزب و دەسەڵات خەڵک ناچار دەکەن کە بۆ ژیان کردن و دابین کردنی بژیوی خۆیان و خانەوادەکەیەن پەیوەست بن بە حیزب و دەسەڵاتەوە) دیارە لەم کۆمەلگایە شتێک بە ناوی دادپەروەری کۆمەڵایەتی بونی نی یە و تاکەکان بۆ دابین کردنی بژێوی ژیانیان ڕوو دەکەنە حیزبی دەسەلات و بەم شیوەیە ئینتمای حیزبی بەهیز دەبیت و ئینتمای نیشتمانی لاواز و بی هیز دەبێت.هەر لەبەر ئەوە ئەگەر سەیری ڕێژەی ئینتمای حیزبی تاکەکانی کورد لە کوردستانی باشور بکەین و بەراوردێکی پی بکەین لەگەڵ ولاتانی ئەوروپی و کۆمەڵگا دیمۆکراتیەکان، دڵنیام کە زۆر ئاشکرا و ڕونە ئەم ڕیژەیە لە ولاتانی دیمۆکراسی و ئەوڕوپی زۆر کەمترە .
نارەزایەتیەکانی ١٧ شوبات ٢٠١١
١٧شوبات تەقینەوەی ناڕەزایەتی پەنگخواردوی خەڵک و تاکەکانی کۆمەڵگای کوردی بوو بە ڕووی گەندەڵی و نادادپەروەری و نەبونی خزمەتگوزاری و بەرتەسککردنەوەی ئازادی . خودی ئەم ناڕەزایەتیە جاریکی تر جۆریک لە هیوای بە خەلکی کوردستان و بە تایبەتی بە گجان و لاوان بەخشیەوە. ١٧ شوبات دەنگی نارازی ئەو کەسانەی کۆمەڵگا بوو کە هیچیتر نەیانویست ژیان بکەن لە ناو درۆدا و ژیان کردنی ناو ڕاستگۆیی یان هەلبژارد. خودی ئەم ناڕەزایەتیانەش جارێکی تر بو بە هۆکار بۆ بەهیزبونەوەی هەستی ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد.
لە ئاکامدا دەتوانین بڵێین کە دەسەڵاتی کوردی وەک هۆکاریکی ناوخۆیی ، دەوروکارکردی زۆر نێگەتیڤی لەسەرهەستی ئینتمای نیشتمانی لای تاکی کورد هەبووە . هۆکەشی بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ نەبونی دادپەروەری وە لەهەمان کاتدا گرنگی دان بە ئینتمای حیزبی دەگەڕێتەوە .
ئینتمای نیشتمانی لە کوردستانی باشور وەکو بەلەمێکی بچوک وایە کە لەدەریایەکی گەورەدا ( کە سنوری کەوتۆتە سەر خودی کوردستان و ولاتانی ئەقلیمی و داگیرکەر و نیودەولەتی ) سەوڵ دەدات و دەیەوێت بچیتە پێشەوە و بە شوێنی مەبەست بگات ، بەلام شەپۆلی دەریاکەو تەوژمی بای دەریاکە دژ بە ئاڕاستەی بەلەمەکەیە وزۆر کاریگەرترە لە سەوڵ لێدانەکە و ئەو دیو و ئەو دیو بە بەلەمەکە دەکات ، وە سەول لیدانی بەلەمەکە دژ بە ئاراستەی شەپۆلی دەریاکە و تەوژمی باکەی سودی نابێت و بە شوێنی مەبەستمان ناگەیەنێت . و بەلەمەکە بەرەو دواوە دەگەرینێتەوە.واتە تاوەکو ئەم دوو حیزبە لە کوردستان حوکم بکەن وە کۆمەڵگای کوردی ئاواڵا بکەن بە ڕووی ولاتانی دەورو بەر و تا ڕادەیەکیش پرۆسەی جیهانگیری و میدیا ژەهراوەکانیان ، وە تا دارایی و ئابوری کوردستان لە لایەن پارتی و یەکێتی کۆنترۆل کرابێت – کە ئەمەش هۆکاری سەرەکیە بۆ نەبونی دادپەروەری کۆمەلایەتی وە بونی ئینتمای خەڵک بۆ ئەحزابی دەسەڵات – ئەوا خەڵک بە ناچاری پشت لە نیشتمان دەکات و ئینتمای نێشتمانی بەلاوە گرنگ نابێت .
1,382 جار بینــراوە لەڕەهێڵپۆست
