زەبەنگ بەهادین: کورد لە باشور چی لێ دێت؟

زەبەنگ بەهادین

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

لە جوگرافیای سیاسەتدا هەرچی کار و کارلێکی سیاسی هەیە لە جیهاندا، هەمووی پەیوەستە بە یەکەوە. وەک دەڵین؛ ئەمرۆ بە هۆی تەکنەلۆژیاوە جیهان بۆتە گوندێکی گەورە. رۆژهەڵاتی ناوین لە ئێستادا یەکێکە لە هەستیارترین ناوچەکانی جیهان کە بە بەردەوامی تەنگژە و هەڵچون و داچونێکی زۆر دەبینێت بە خۆیەوە، لە روی سیاسی و جیۆپۆلۆتیکەوە. وەک چەقی ململانێی نێوان جەمسەرە بەهێزەکانی جیهان خۆی گرتوە. هەر گۆرانگاریەکی ئابوری و سیاسی روبدات، یەکەم کاریگەری لەسەر ئەم ناوچەیە دەبێت، لە نێویاندا عێراق. بۆ شیکردنەوەی کیمیای سیاسەتی هەر ناوچەیەک دەبێت لە هاوکێشە بچوکەکەو لە ناوچە بچوکەکەوە ووردە ووردە وەرد بینە ناو هاوکێشە گەورەکانی جیهان، بەڵام لێرەدا بە پێچەوانەوە دەکەین هاوکێشەکە ووردتر دەکەینەوە و دەچینە ناو تاکەکانی ناوچەکەو بە تایبەت کوردوستان.
سەرەتا دەبێت ئەوەمان لا ڕوون بێت، هەر دەبێت دەسەڵاتێک هەبێت لە هەرێمی کوردوستان، ئەگەربێت و بە هەڵبژاردنیش نەبێت. هێزە گەورە سەرمایەدارەکانی جیهان بەرژەوەندی و بازار و ساغکردنەوەی کاڵای خۆیان دەوێت هەرچی دەڵێن لە بارەی مافی مرۆڤ و ئازادی و پێکەوە ژیان هەمووی دورە لە راستی تەنها نمایشێکە بۆ دەستکاریکردنی هەر ناوچەیەک کە بەرژەوەندیان پێی بخوازێت. کۆمەڵێک ستاندەر هەیە، دەبێت لامان رون بێت کە ئەم هێزە جیهانیانە دەیانەوێت و نایانەوێت، ئەوان نایانەوێت هیچ میللەتێک ببێتە بەرهەم هێن و خاوەن ئابوریەکی جێگیری سەربەخۆ. وە دەیانەوێت هەمیشە ئەم وڵاتە لاوازانە بازاری ساغکردنەوە بن، ئەوان نایانەوێت پەیوەندیەکانی هیچ میللەتێک دروست و هاوسەنگ بێت، بەڵکو میللەتیش دەسەڵاتەکەشی دەکەن بە دوو بەشەوە، هەر لایەک سەر بە جەمسەرێک بێت بۆ ئەگەری گوێ را نەگرتن، تا پێکیان بدات و بگەرێنەوە ژێر رکێف. کەواتە هیچ هێزێک سەرمایەدار نابێتە فریاد رەس و لەمەی ئێستا باشتر نابێت، بەمەش دەرەنجامی ئەوەمان بۆ رون دەبێتەوە کە ئەو دەسەڵاتەی ئەڵقە لە گوێی ئەوان بێت، ئاواتی چاک بوون و نیشتیمان بوونی لێناکرێت. چونکە گەر گوێرایەڵ و پابەند نەبێت، هەر چۆن خۆیان هێنایان، ئاوهاش بە پەرۆیەکی پیس خۆیان هەڵی دەگرن و فرێی دەدەن. ئەوەی دەمێنێتەوە کۆمەڵگایە کە تا چ رادەیەک هوشیارە و تێدەگات کە هەڵبژاردن تەنها بۆ شەرعیەت دانە بە دکتاتۆریەت و سەرمایەداری و چەوساندنەوەی زیاتری میللەت، باشترین فێڵ بۆ هەڵخەڵەتاندنی میللەت و جیهان بابەتی هەڵبژاردنە کە بە ناوی دیموکراسی کۆمەڵێک دز و سەرمایەدار دێنە سەر کورسی دەسەڵات.
چارەسە چییە؟ ئەو ووشەیەی هەمومان بە دوای دەگەرێین، ئەگەر بڵێین چارەسەر نییە، رەنگە بە رەش بین و نەزان بدرێین لە قەڵەم. بەڵام لە دۆخێکدا کە ئاستی هوشیاری میللەتێک تازە بەرەوە سەلەفیەت و وەهابیەت و بەرەو کۆمیتە و ناوچەو مەکۆ و بارەگا بگەرێتەوە، میللەتێک تازە بەرەوە روکەشیەکانی ژیان و سەرمایەی هەڵتۆقیو بەشدار بوون لە گەندەڵی بگەرێتەوە، بە دڵنیای چارەسەر نییە. بگرە رۆژ لە دوای رۆژ خراپتر دەبێت. سیستمە جیهانیەکە بە شێوەیەک میللەتی کەرت کەرت و پەرش و بڵاو کردوە، لە ئێستادا ئەستەمە چاکبونی. ئەوەی لە دەست تاکەکان دێت تەنها هوشیار بوون و زانینە، ئەویش بە ئومێدێکی کەمەوە، دەرەنجام ئەمەی تێیداین سەرەتایە و خراپتر لە رێگایە، بێ ئومێدی نییە ئەمە راستیە هەر کات، دانمان پێدا نا، رەنگە ئەو کات بە دوای چارەیەکی دروستدا بگەرێین، یان تەواو هەپرونی کەین بە خۆمانە و یان هەپرونی دەکەن بەسەرمانا. دەنا رێگەی دی نییە و هەرچی بڵێین لە دۆخی ناوچەکە ئەوەی زەرەرمەند و ماڵوێران دەبێت سەرەتا و کۆتای خۆمان و نەوکانمانە.