عەتا قەرەداخی: حیزبی کوردى لە نێوان بنیادنان یان کوشتنی ئایندەى نەتەوەدا!
مێژووى دامەزراندنی حیزب لە کۆمەڵگای کوردیدا خەریکە دەبێتە سەدەیەک. ئاشکرایە حیزب دامەزراوەى کۆمەڵگەى مەدەنی یان کۆمەڵگەى شارە.. بەڵام ئایا لەو سەدەیەى رابردوودا کۆمەڵگاى کوردى بووەتە کۆمەڵگاى شار یان کۆمەڵگاى مەدەنی، هەتا لەسەر ئەو بنەمایەش حیزبی کوردى لەگەڵ دامەزراوەکانی ترى کۆمەڵگادا بەسروشتی دروستببوونایە؟ ئاشکرایە کە کۆمەڵگاى کوردى کۆمەڵگایەکی خێڵایەتی دواکەوتووى داخراوەو لە کۆمەڵگاى لەم جۆرەشدا دامەزراوەکانی کۆمەڵگاى شار یان کۆمەڵگاى مەدەنی دروست نابن، ئەگەر بەشێوەیەکی میکانیکانەش دروستکران ئەوا خاسێتەکانی کۆمەڵگاى شار یان خاسێتەکانی کۆمەڵگاى مەدەنیان نابێت و وەکو شوێنگرەوەى دامەزراوەکانی کۆمەڵگاى خێڵایەتی دەردەچن. حیزبی کوردى دیارترینی ئەو دامەزراوانەیە لە کۆمەڵگاى کوردیدا کە شوێنگرەوەى دامەزراوەى خێڵە. هەروەک حیزب لە رووى راستیەوەو وەکو دامەزراوەى کۆمەڵگاى شار، ئامرازە بۆ گەیاندنی کۆمەڵگە بە ئامانجەکانی لە ماف، ئازادى کە ئەوەش لە سایەى دیموکراتیدا دەبێت. بەو پێیە هەر حیزبێک بەرنامەى دیموکراسی و ئازادى نەبێت ناتوانێت لە خزمەتی کۆمەڵگەدا بێت. حیزبی کوردى کە لە بنەڕەتدا جێگرەوەى دامەزراوەى خێڵەو سەربارى ئەوەى بەکاریگەرى دەرەوەى واقیعی کۆمەڵگاى کوردى دروستکراوە، ئەرکی ئەوەشی خراوەتە ئەستۆ کە هەڵگرى پرۆژەى نەتەوەیی و بەوپێیەش هەڵگرى گوتارى نەتەوەییە. کەواتە دەبێ حیزبی کوردى بۆ رابەرایەتی بزووتنەوەى نەتەوایەتی کوردى پێکهاتبێت و هەڵگرى گوتارى ئازادى و سەربەخۆیی کوردستان بێت، بەڵام لە رووى راستیەوە وانەبووەو تاوەکو ئێستاشی لەگەڵدا بێـت هیچ حیزبێکی کوردى هەڵگرى گوتارى نەتەوەیی نیە، چونکە گوتارى نەتەوەیی کاتێک بوونی دەبێـت کە یەکێتی نەتەوەیی پێکبێت. ئەگەر حیزب لە کوردستان هەڵگرى گوتارى نەتەوەیی بوایە، ئەوا پرۆژەى یەکێتی و یەکبوونی نەتەوەیی بوونی دەبوو. هیچ حیزبێک نیە لە کوردستاندا بە راستی پرۆژەى یەکێتی نەتەوەیی هەبێت، واتە هەموو ئەوەى حیزبەکانی کوردستان لەبارەى یەکبوون و یەکگرتن و پێکەوە کارکردندا دەیڵێن، بێجگە لە قسەو دروشمی بێ ناوەرۆک و فریودانی خەڵک هیچی تر نیە. بەڵکو حیزبی کوردى لە رووى واقیعیەوە بەرنامەى دابەشکردن و پەرتکردنی زیاترى ریزەکانی نەتەوەیان هەیە هۆکارەکەشی ئەوەیە کە هەر حیزبەو لەژێر کاریگەرى لایەک یان ئایدیۆلۆجیایەکی نامۆ بە واقیعی کوردستان دروستبووەو لەژێر کاریگەرى و فەرمانی داگیرکەرانی کوردستاندا دەجوڵێن و هەرگیز ئەگەرى ئەوەش لە ئارادا نیە کە هیچ داگیرکەرێکی کوردستان لەگەڵ سادەترین مافی نەتەوەیی کورددا بێت. واتە راستەخۆ یان ناڕاستەوخۆ حیزبەکانی کوردستان لەدەرەوەى بڕیارى کوردى و خواست و ویستی خەڵکی کوردستان ئاراستە دەکرێن و تەنانەت بەدژى یەکترو بۆ بەرژەوەندى داگیرکەران بەکاردەهێنرێنز بێگومان هەر هەنگاوێک لەگەڵ خواست و ویستی داگیرکەرانی کوردستاندا کۆک و گونجاو بێت، ئەوا دژى بەرنامەو پرۆژەى نەتەوایەتی کوردیە و لە رووى راستیەوە یارمەتیدەرو هاوکارى پرۆژەى دابەشکردنی زیاترو مانەوەى کوردە بە پارچەپارچەیی و بە دابەشکراوى.
حیزبی کوردى لە ماوەى حەفتا ساڵی رابردوودا چی دەستکەوتێکی بۆ نەتەوە هەبووە؟
ئێمە دەزانین کورد کێشەیەکی هەیە ئەویش کێشەى نەتەوایەتیە، بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشەیەش پێویستی بە بزووتنەوەیەکی نەتەوەیی یەکگرتوو هەیە تا بیگەیەنێت بە مافەکانی خۆى. بزووتنەوەیەکی لەو جۆرەش دەبێ هەموو نەتەوە بێ جیاوازى بەشدارى تێدا بکات. با گریمانەى ئەوە دابنێین کە هیچ حیزبێک لە کوردستاندا درووست نەبوایە، ئایا بزووتنەوەى نەتەوایەتی درووست نەدەبوو؟ ئاشکرایە بزووتنەوەى نەتەوایەتی بەرهەمی سەرهەڵدانی هەست و هوشیارى نەتەوەییە لاى هەر نەتەوەیەک. بزووتنەوەى نەتەوەیی بزووتنەوەیەکی جەماوەرییەو لە گەوهەردا هەڵگرى پرۆژەى نەتەوەیە کە بە گوێرەى کورد بریتەیە لە رزگاریى نیشتیمانی و پێکهێنانی دەوڵەتی نەتەوەیی. ئەگەر بزووتنەوەیەکی نەتەوەیی وەها بە بێ حیزب درووست بوو، ئەوا بێگومان ئەو بزووتنەوەیە لە ناوخۆیدا سەرکردایەتی بۆ خۆى پێکدەهێنێتز بەڵام دیارە دروستبوونی بزووتنەوەیەکی لەم جۆرەش پەیوەندى بە دەرکەوتن و گەشەکردنی ناسیونالیزمەوە هەیە. دەرکەوتنی ناسیونالیزمیش پەیوەندى بە پەرەسەندنی کۆمەڵایەتی خودى کۆمەڵگاوە هەیە. بەڵام ئەى حیزب چی کردووە لە یەکێتی نەتەوەیی کورد؟ بێگومان حیزب کوردى پارچە پارچە کردووە. یەکێتی نەتەوەیی تێکداوە. جەماوەرى پەرت و بڵاوکردووەتەوە. شەڕى ناوخۆى دوورو درێژو خوێناوى هەڵگیرساندووەو دوژمنایەتی لە نێو ریزەکانی کۆمەڵگەدا درووست کردووە. متمانەى جەماوەرى بەیەکتر دۆڕڕندووە. لەسەرووى هەموو ئەمانەشەوە ئاشی راگەیاندن و پڕوپاگەندەو درۆو دەلەسەى حیزبی کوردیى بەردەوامە لە فریودانی جەماوەرو گەوجاندنیان. بەجۆرێک هێزى گەوجاندن و بەلاڕێدابردنی جەماوەر لە رووبەرێکی فراواندا بەسەر ئاستی هەستی نەتەوەیی و نیشتیمانی کوردیدا باڵادەستبووە کە هۆکارى سەرەکی ئەوەش حیزب و نوخبەى سەرەوەى حیزبەکانن. حیزبی کوردى ئەو دروشمەى ئیمپریالیزم بەرامبەر بە جەماوەرى کورد پیادە دەکات، کە دەڵیت” پەرتکەو زاڵبە” ئەمەش روانێنیکی نەیارانە لە پشتیەوەیەتی و ئەوە دەگەیەنێت کە حیزبی کوردى لە ئاگاییەوە بێت یان لە بێ ئاگاییەوە بەم شێوە سیاسەتکردەنەیان خزمەتی بەرژەوەندییەکانی داگیرکەران دەکەن چونکە ئەوەى سوود لە دابەشبوون و لێکترازانی زیاترى کورد دەبینێت تەنیا داگیرکەرانی عەرەب و تورک و فارسن. کەواتە بە سادەیی دەتوانین لە رووى ماناوە بڵێین حیزبی کوردى لە رووى دابەشکردن و زیاتر لێک پەرتکردنی کۆمەڵگەوە رۆڵی ئەوانی نەیارانی کورد دەبینێت. ئەگەر وانیە ئەى خێرە ئەم نوخبە سیاسیە حیزبیەى کوردستان ناتوانن لەسەر بچووکترین شت رێکبکەون؟ ناتوانن هیچ رێکەوتن و سەوداگەرییەک لەگەڵ یەکتر بکەن؟ ناتوانن هیچ لەیەکتر قبوڵ بکەن؟ بەردەوام خەریکی چەلەحانێ و یەکتر تەخوین کردنن. بەردەوام درۆ لەگەڵ یەکتر دەکەن و سەرى زمان و بنی زمانیان خەڵک و نەتەوەیە. ئەگەر خەڵک و نەتەوەیان لە بیربوایە پێکەوە دەگونجان. بەردەوام دەبینرێن لە بەردەمی یەکتردا عەنیدو ملهوڕو پاڵەوانن. لەبەردەم ئەوانی بێگانەشدا وێنەکە روون و ئاشکرایەو بینیوومان چەند بچووک و بستەباڵان. ئایا ئەم حیزبانەى کوردستان حیزبن لە پێناوى بەرژەوەندییەکانی نەتەوەو نیشتیماندا یان حیزبن لە پێناوى کوشتنی هەموو بەهاکانی نەتەوەو رووخاندنی نیشتیماندا؟ بەڵێ حیزبی کوردى لە ئێستادا حیزبی تاڵانکەرى سامانی نەتەوەیی و روخێنەرى بەها ئەخلاقیەکانن و بەفیڕۆدەرى خەبات و ماندوبوونی میللەتن، حیزبی تێکدەرى یەکێتی نەتەوەیی و نیشتیمانین، حیزبی بکوژى راستگۆیی و هەموو بەهایەکی جوانین، حیزبی درۆو فریودانن، حیزبی بکوژى ئایندەى نەتەوەو نیشتیمانن، چونکە دژى یەکێتی نەتەوەو خوازیارى زیاتر دابەشکردنی نیشتیمانن. بۆیە ئاشکرایە تا ئەم جۆرە حیزبەو تا ئەم نوخبە سیاسیە لە کوردستاندا بمێنێت، گەیشتن بە ئایندەى گەش بۆ کورد جێگاى گومانە.
بێگومان کاتێ باسی حیزبی کوردى دەکەین هەموو بەرپرسیارێتیەک دەکەوێتە ئەستۆى نوخبەى سیاسی و بەرپرس و ئەو بازنە داخراوانەى کە سەرکردایەتی حیزبەکان پێکدەهێنن. هەرەمی حیزب کە بریتیە لە ئەندامانی حیزب و جەماوەرى حیزب، ئەوانیش هەمان شێوەى بەشەکانی ترى کۆمەڵگە قوربانی دەستی سیاسەتی نانەتەوەیی و نانیشتیمانی و دیدى حیزبیی ئەو نوخبە سیاسیەن کە بڕیارى حیزبی کوردییان لە دەستدایە. بە مانایەکی تر جەستەى حیزب و جەماوەرى حیزبیش هەر بریتین لە کۆى خەڵکی کوردستان کە ئەوانیش هەندێجار خراپتر لە جەماوەرى دەرەوەى حیزب زەرەرمەندى دەستی سیاسەتی خراپی سەرکردایەتی حیزبەکانیانن. ئێستا ئاشکرایە حیزبی کوردى نەک هۆکارى یەکێتی و یەکبوونی نەتەوەیی نیە بەڵکو هۆکارى پشێوى و نائارامی و ناسەقامگیریە لە کۆمەڵگەى کوردیداو تەنانەت ناکۆکیە حیزبیەکان شۆڕبوونەتەوە بۆ ناو پێکهاتەى خێزان و بۆ ئەوە دەچن ئەو یەکە بنەڕەتیە کۆمەڵایەتیەش هەڵبووەشێننەوە. کەواتە حیزبی کوردى ئاراستەجوڵە لە کۆمەڵگەى کوردیدا پێچەوانە دەکاتەوە. ئاراستەى پەرەسەندنی کۆمەڵایەتی لە خێزانەوە بۆ کۆمەڵگەى مەدەنی و لەوێشەوە بۆ دەوڵەتە. بەڵام حیزبی کوردى لە ستراتیژى خۆیدا نەک بەرەو کۆمەڵگەى مەدەنی و درووستکردنی دەوڵەت هەنگاو نانێت بەڵکو دەگەڕێتـەوە بۆ دواوە تا یەکەى خێزانیش هەڵبوەشێنێتەوە. لێرەوە دەردەکەوێت کە هەرچۆن کۆمەڵگەى کوردى لە رووى پەرەسەندنەوە جیاوازە لە کۆمەڵگە ئاساییەکان، حیزبی کوردیش لەبرى بوون بە ئامراز لە پێناوى ئامانجی نەتەوەیی و نیشتیمانیدا خۆى ئامانجەو هەموو ئەوانی تر دەکوژێت و دەڕوخێنێت بۆ ئەوەى خۆى بژى. بەڵام بێگومان میژوو رەوتی سروشتی و ئاسایی خۆى دەکات و مادەم لەبنەڕەتدا حیزب ئامرازەو نەتەوەو بەرژەوەندییەکانى و داهاتووى نەتەوە ئامانجن، کۆمەڵگا لەو پەرەسەندنەدا دەکەوێتەوە سەر رێگاى پەرەسەندنی سروشتی و ئاسایی خۆى و ئەم جۆرە حیزبانەو ئەو نوخبە سیاسی و حیزبیە بە پەراوێزە تاریکەکانی مێژوو دەسپێرێت.
- بابەتەکانی تری عەتا قەرەداخی
-
عەتا قەرەداخی: شوێنى نالى له پرۆژه‌ى بنیادنانى گوتارى نه‌ته‌وه‌یى كورددا – بەشی دووەم.
- -
عەتا قەرەداخی: شوێنى نالى له پرۆژه‌ى بنیادنانى گوتارى نه‌ته‌وه‌یى كورددا – بەشی یەکەم.
- -
عەتا قەرەداخی: تەنیایی و پەرتبوونی رۆح لە شیعری ( گوناهی ئاڵ)ی سەلاح محەمەددا – بەشی کۆتایی.
- All Posts